Rwa kulszowa – jak się objawia?

Czy można zapobiec rozwojowi rwy kulszowej? Czy to prawda, że lepiej się ruszać niż leżeć w łóżku w trakcie ataku rwy kulszowej? Na te i wiele innych pytań znajdziesz odpowiedź w poniższym tekście!

Czym są „korzonki”?

Kręgosłup składa się z krążków międzykręgowych mających otwory. Przechodzą przez nie korzenie nerwowe, potocznie zwane „korzonkami”, odpowiedzialne za ruch i czucie. Ich uciśnięcie np. poprzez nieprawidłowe ułożenie krążków, objawia się m.in. bólem pleców. Mówiąc o bólu „korzonków” najczęściej ma się na myśli rwę kulszową, a więc zapalenie korzonków nerwu kulszowego. Również w poniższym artykule pisząc o „korzonkach”, mamy na myśli rwę kulszową.

Rwa kulszowa – przyczyny

Najczęstszą przyczyną rwy kulszowej jest przepuklina (uwypuklenie) dysku międzykręgowego w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, skutkująca uciskiem na korzenie nerwowe. Wśród innych powodów znajdują się także:

• zwężenie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym,
• nieprawidłowe ustawienie kręgów względem siebie,
• stany zapalne korzeni nerwowych,
• urazy, złamanie stawu krzyżowo-biodrowego.[1,2]

Zapalenie korzonków – objawy

Objawy rwy kulszowej mogą pojawić się nagle i być silne, ale mogą także stopniowo narastać. Niektóre czynności, takie jak chodzenie, kichanie czy kaszel, mogą je nasilać. Symptomy rwy kulszowej zwykle dotyczą jednej nogi i są to np.:

• mrowienie,
• drętwienie,
• osłabienie siły mięśniowej,
• „palący” ból.[3,4]

Rwa kulszowa – gdzie boli?

Dokładna lokalizacja bólu zależy od miejsca uszkodzenia nerwu. Zazwyczaj dotyczy tylnej części nogi od pośladka aż do palców stóp. Objawy te mogą promieniować także do dolnego odcinka pleców.[4,5]

Ile trwa rwa kulszowa?

Rwa kulszowa może trwać od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy. Może również nawracać.[3,6]

Rwa kulszowa – leczenie

Podstawą leczenia rwy kulszowej jest stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. ibuprofenu) oraz fizjoterapia. Lekarz dobiera odpowiednią terapię, biorąc pod uwagę nasilenie bólu oraz istniejące przeciwwskazania. W niektórych przypadkach konieczne może okazać się wykonanie operacji chirurgicznej.[6,7]

Ćwiczenia a rwa kulszowa

Regularne wykonywanie ćwiczeń rozciągających i wzmacniających pomaga zmniejszyć ryzyko pojawienia się silnego bólu w przypadku ataku rwy kulszowej. Najważniejsze, w kontekście zapobiegania objawom rwy kulszowej, jest wzmocnienie mięśni dolnej części pleców, pośladków i ud. Ćwiczenia, które można wykonywać, to np.:

• przyciąganie kolan w leżeniu do klatki piersiowej,
• skłon w siadzie prostym,
• unoszenie bioder w leżeniu na plecach,
• napinanie mięśni brzucha w leżeniu.

Przed każdym ćwiczeniem trzeba się rozgrzać, by nie nabawić się kontuzji. Ważne także, aby nie wstrzymywać oddechu w trakcie aktywności fizycznej. Duże wsparcie może stanowić fizjoterapeuta, który dokładnie objaśni prawidłowy sposób wykonywania ćwiczeń oraz w razie potrzeby rozmasuje napięte mięśnie.[5]

Domowe sposoby na „korzonki”

Doświadczając bólu spowodowanego rwą kulszową, należy zmodyfikować swoją aktywność fizyczną. W pierwszych dniach warto ograniczyć intensywne ćwiczenia, mogące nasilać ból. Nie oznacza to jednak całkowitej rezygnacji z ruchu. Łagodna aktywność, taka jak kucanie, odchylanie się do tyłu czy nawet chodzenie mogą pomóc załagodzić ból i są jak najbardziej wskazane. Niektóre osoby mogą znacznie gorzej znosić ból, całkowicie rezygnując z ruchu.[3,6]

Jak zapobiegać rwie kulszowej?

Wśród czynników, mogących zmniejszyć ryzyko rozwoju rwy kulszowej są m.in.:

• regularna aktywność fizyczna,
• stosowanie bezpiecznych technik podnoszenia ciężkich przedmiotów,
• zachowywanie właściwej postawy ciała,
• utrzymywanie prawidłowej masy ciała,
• niepalenie papierosów.

Warto jednak pamiętać, że u niektórych osób rwa kulszowa może wynikać z wrodzonych zmian w obrębie kręgosłupa.[3]

Wykaz źródeł

[1]          Hsu PS, Armon C, Levin K: Acute lumbosacral radiculopathy: Etiology, clinical features, and diagnosis. UpToDate 2024 [dostep 19.02.2025]

[2]          Davis D et al.: Sciatica. [Updated 2024 Jan 4]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507908/ [dostęp 19.02.2025]

[3]          NHS: Sciatica. 2024 [dostęp 19.02.2025]

[4]          Zajkowska A: Rwa kulszowa. Neurologia po Dyplomie 2018. [dostęp 19.02.2025]

[5]          UpToDate: Patient education: Exercises for sciatic pain (The Basics) [dostęp 19.02.2025]

[6]          Levin K, Hsu PS, Armon C: Acute lumbosacral radiculopathy: Treatment and prognosis. UpToDate 2023 [dostęp 19.02.2025]

[7]          Low back pain and sciatica in over 16s: assessment and management. NICE guideline [NG59] Published: 30 November 2016 Last updated: 11 December 2020 [dostęp 19.02.2025]