Rola diety w leczeniu dny moczanowej

Dna moczanowa to częsta choroba zapalna stawów. Objawia się ona ich silnym bólem. Terapia dny moczanowej polega m.in. na codziennym przyjmowaniu leków. Czy dieta również może wspomóc leczenie dny moczanowej?

Dna moczanowa, artretyzm, podagra – co to za choroby?

Dna moczanowa, inaczej zwana podagrą bądź artretyzmem, to choroba zapalna stawów. Powoduje ją zbyt wysokie stężenie kwasu moczowego we krwi (hiperurykemia). Wspomniany kwas powstaje m.in. jako produkt trawienia pokarmów bogatych w puryny np. czerwonego mięsa. Jego nadmiar odkłada się w stawach, ścięgnach i otaczających je tkankach w postaci kryształów. Skutkuje to silnym bólem.[1,2,3]

Co sprzyja rozwojowi dny moczanowej?

Jak już wspomniano, przyczyną dny moczanowej jest hiperurykemia. Jednak podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi nie u każdego doprowadzi do rozwoju dny moczanowej. Czynniki sprzyjające pojawieniu się dny moczanowej to między innymi:

• płeć męska,
• wiek powyżej 65 lat,
• otyłość,
• nadużywanie alkoholu,
• nadciśnienie.[2,4]

Bolący paluch, czyli objawy dny moczanowej

Dna moczanowa to choroba, w przebiegu której pojawiają się zarówno okresy bez żadnych objawów, jak i zaostrzeń, tzw. napady dny moczanowej. Trwają one od kilu dni do kilku tygodni. Wraz z czasem trwania choroby, mogą być coraz częstsze. Charakterystyczny objaw napadu dny moczanowej to nagły, silny ból w obrębie np.:

• palca u stopy,
• kolana,
• nadgarstka,
• kostki,
• śródstopia.

Ból pojawia się zwykle w nocy i dodatkowo towarzyszy temu zaczerwienienie i obrzęk bolącego stawu.[2,5]

Leczenie dny moczanowej

U chorych na dnę moczanową lekarz może podjąć decyzję o rozpoczęciu terapii obniżającej poziom moczanów we krwi. Polega ona na codziennym przyjmowaniu leków hamujących nadmierne tworzenie się kwasu moczowego we krwi. Dodatkowo specjalista może zalecić przyjmowanie leków przeciwzapalnych przez jakiś czas.[3,5]

Atak dny moczanowej – co zrobić?

Leczenie napadu dny moczanowej polega na uśmierzeniu bólu oraz stanu zapalnego stawów. Wybór odpowiedniego leku do przerywania napadów dny moczanowej powinien zostać uzgodniony wraz z lekarzem, biorąc pod uwagę m.in. istniejące u pacjenta choroby czy inne przyjmowane przez niego leki.[3,5,6]

Dieta w przebiegu dny moczanowej

W terapii dny moczanowej oprócz stosowanych leków, znaczenie ma także dieta. Zmiany, które na pewno warto wprowadzić, chorując na dnę moczanową, to m.in.:

• zrzucenie nadmiernej masy ciała w przypadku otyłości i nadwagi,
• unikanie alkoholu,
• włączenie do diety "zdrowych tłuszczów” oliwy z oliwek,
• ograniczenie spożycia żywności wysokoprzetworzonej np. chipsów, dań instant.[3,5,7,8]

Dna moczanowa – czego unikać w diecie?

Spożywanie na co dzień produktów dosładzanych cukrem oraz syropem kukurydzianym może zwiększyć ryzyko rozwoju dny moczanowej oraz jej zaostrzeń. Warto więc ograniczyć ich spożycie. Wpłynie to także pozytywnie na ogólny stan zdrowia.[3,7]

Pacjenci z dną moczanową mogą także rozważyć wprowadzenie diety ubogopurynowej. Zmniejszone spożycie puryn pomaga nieznacznie obniżyć poziom kwasu moczowego we krwi. Jedzenie bogate w puryny to między innymi: :

• czerwone mięso,
• podroby,
• sardynki,
• skorupiaki.

Chcąc wprowadzić taką dietę, najlepiej zrobić to pod okiem dietetyka, aby nie doprowadzić do niedoborów pokarmowych.[3,7]

Dna moczanowa – co jeść?

Chorując na dnę moczanową, można swoje codzienne posiłki komponować zgodnie z zasadami diety DASH oraz śródziemnomorskiej. Mogą one pomóc zmniejszyć ryzyko wystąpienia napadów dny moczanowej oraz pozytywnie wpłyną na ogólny stan zdrowia. Te zasady to m.in.

• codzienne spożywanie warzyw i owoców,
• kupowanie niskotłuszczowego nabiału,
• wybieranie ryb i drobiu zamiast czerwonego mięsa,
• włączenie do diety orzechów i nasion.[7,9]

Dania przy dnie moczanowej

Przykładowy jadłospis w dnie moczanowej może obejmować:

• śniadanie: naleśniki z bazyliowym twarożkiem,
• drugie śniadanie: kanapki z pastą z czerwonej soczewicy z pietruszką i oliwkami,
• obiad: curry z dyni,
• podwieczorek: koktajl wiśniowy,
• kolacja: sałatka z rukolą i serem mozzarella.[1]

Dna moczanowa – czy da się ją wyleczyć?

Ból i zapalenie stawów spowodowane napadem dny moczanowej da się skutecznie leczyć. Można również za pomocą odpowiednich leków zapisanych przez lekarza, znacznie zmniejszyć ryzyko pojawienia się napadów dny moczanowej. Swój udział ma w tym procesie także dieta ubogopurynowa, jednak powinna być ona jedynie dodatkiem do terapii.

Wykaz źródeł

[1] Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej IŻŻ: Dna moczanowa. 2021 [dostęp 25.02.2024]

[2] Gaffo AL.: Clinical manifestations and diagnosis of gout. UpToDate 2023 [dostęp 25.02.2024]

[3] FitzGerald JD et al.: 2020 American College of Rheumatology Guideline for the Management of Gout. Arthritis Care Res (Hoboken). 2020 Jun;72(6):744-760. 

[4] Merriman T: Pathophysiology of gout. UpToDate 2022 [dostęp 24.02.2024]

[5] NICE: Gout: diagnosis and management. NICE guideline [NG219] Published: 09 June 2022. [dostęp 24.02.2024]

[6] Gaffo AL.: Treatment of gout flares. UpToDate 2023 [dostęp 25.02.2024]

[7] Neogi T: Nonpharmacologic strategies for the prevention and treatment of gout. UpToDate 2023 [dostęp 25.02.2024]

[8] Conley, B. at al.: What are the core recommendations for gout management in first line and specialist care? Systematic review of clinical practice guidelines. BMC Rheumatol 7, 15 (2023).

[9] Colditz GA: Healthy diet in adults. UpToDate 2024 [dostęp 25.02.2024]