Jak wyleczyć nużeńca?

Czy wiesz, że na ludzkiej skórze żyją malutkie pajęczaki – nużeńce, które żywią się sebum i złuszczonym naskórkiem? Ich obecność zazwyczaj nie wiąże się z żadnymi objawami. Jednak nadmierna ilość nużeńców może wywołać świąd i zaczerwienie skóry, a także łzawienie i pieczenie oczu. Co wtedy zrobić? Dowiedz się już teraz!

Nużeniec – co to jest?

Nużeniec to pasożyt bytujący na skórze. Odżywia się jej wydzielinami np. łojem. Co ciekawe, nużeniec występuje u większości ludzi, ale tylko u części z nich np. na skutek spadku odporności lub zbyt dużego rozmnożenia się pasożytów, daje objawy choroby – nużycy.[1,2]

Gdzie bytuje nużeniec?

Nużeńce odżywiają się wydzielinami skóry, występują więc na obszarach, gdzie najwięcej jest gruczołów łojowych, czyli na:

• nosie,
• policzkach,
• czole,
• skroniach,
• podbródku,
• przewodzie słuchowym zewnętrznym,
• owłosionej skórze głowy i klatki piersiowej,
• powiekiach.[1,2]

Czy nużeniec jest zaraźliwy?

Nużeńcem można zarazić się od innej osoby np. poprzez:

• bezpośredni kontakt ze skórą,
• korzystanie ze wspólnych przedmiotów higieny osobistej np. ręczników i kosmetyków,
• spanie w tej samej pościeli.[1,3]

Czy można zarazić się nużeńcem od zwierząt?

Na skórze zwierząt także bytują nużeńce. Nie ma jednak możliwości zarażenia się nimi od pupili. Nużeńce są gatunkowo swoiste, to znaczy, że każdy gatunek zwierzęcia ma typowy dla siebie gatunek nużeńca i nie dochodzi do zakażeń międzygatunkowych. U człowieka są to jedynie dwa rodzaje nużeńca:

• Demodex brevis,
• Demodex folliculorum.[3,4]

Nużeniec – objawy infekcji

U osób, które mają zwiększoną ilość nużeńców na skórze, mogą częściej występować choroby takie jak:

• zapalenie brzegów powiek,
• jęczmień i gradówka,
• zespół suchego oka,
• zapalenie spojówek
• trądzik różowaty,
• zapalenie mieszków włosowych.[3,5,6,7]

Objawy ocznej postaci nużycy

Główne objawy tej postaci nużycy to np.:

• zaczerwienienie brzegów powiek,
• obrzęk powiek,
• świąd oczu,
• łuszczenie się skóry w okolicach rzęs,
• łzawienie.

Należy pamiętać, że objawy te nie są specyficzne tylko dla zakażenia nużeńcem, mogą wynikać również z innych przyczyn np. zakażenia bakteryjnego, co diagnozuje lekarz.[3,5,8]

Objawy zakażenia nużeńcem skóry

• Nużeniec może wywołać na skórze objawy takie jak:
• wysypka grudkowo-krostkowa,
• zaczerwienienie,
• pieczenie.

To objawy, które mogą się pojawić także przy innych schorzeniach np. trądziku różowatym. Nie należy ich bagatelizować, tylko udać się do lekarza, który w zależności od diagnozy, zaproponuje odpowiednie leczenie. [6,9]

Do jakiego lekarza z nużeńcem?

Zauważając u siebie objawy, takie jak świąd i zaczerwienie skóry lub łzawienie i pieczenie oczu, należy udać się do lekarza. Może być to lekarz Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ), który w razie potrzeby pokieruje do odpowiedniego specjalisty np. dermatologa lub okulisty.

Badania na nużeńca

Niestety, obecnie nie ma jednego, konkretnego badania, dzięki któremu z całą pewnością można by potwierdzić zarażenie nużeńcem. Wśród metod, którymi lekarz może wspomóc się w trakcie diagnozy można wymienić badanie:

• w lampie szczelinowej,
• rzęs pod mikroskopem,
• dermatoskopowe.[1]

Jak pozbyć się nużeńca?

Kluczową rolę w terapii nużycy odgrywa sumienna, codzienna higiena. W przypadku powiek należy zastosować specjalistyczne chusteczki lub płyny do oczyszczania oczu. Do pielęgnacji skóry z kolei dobrze sprawdzą się żele i szampony. Składnikami wspomnianych preparatów, które mogą się okazać pomocne, są wyciągi z olejków eterycznych np. z drzewa herbacianego, szałwii.[1,3]

W trakcie leczenia powinno zrezygnować się z noszenia makijażu, a pościel i ręczniki wyprać w wysokiej temperaturze (minimum 60˚).

Konieczne jest także zadbanie o higienę rzeczy osobistych np. niepożyczanie ręczników czy kosmetyków.[1,3]

Leki na nużeńca

Lekarz może zaproponować zastosowanie maści, kropli lub doustnych leków w celu ograniczenia dokuczających objawów. Terapia zwykle trwa 2-3 miesiące, w niektórych przypadkach dłużej. Innowacyjną metodą jest zastosowanie intensywnego pulsującego światła (IPL). O wskazaniach i przeciwskazaniach takiego zabiegu najlepiej porozmawiać ze swoim lekarzem.[1]

Podsumowanie

Nużeńce naturalnie występują na skórze większości ludzi. Niestety, u niektórych z nich mogą wywołać objawy takie jak zaczerwienie oczu lub wysypka na twarzy. Symptomy te mogą występować także w przebiegu innych chorób, dlatego kluczowe jest udanie się do lekarza w celu diagnozy i dobrania odpowiedniego leczenia. Leczenie nużycy może obejmować stosowanie różnych maści, kremów lub leków doustnych. Kluczowe w trakcie terapii jest zachowanie prawidłowej higieny.

Wykaz źródeł

[1]          Jaworska K et al.: Okulistyczne manifestacje infekcji Demodex spp. – co powinien wiedzieć dermatolog?. Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2021, 108, 485–503

[2]          Niedźwiedź M, Skibińska M: Demodekoza — podział, leczenie i występowanie u pacjentów z obniżonym poziomem odporności. Forum Derm. 2019; 5, 4: 117–120

[3]          Wasyluk J, Krajweska M, Czarzasta K: Demodekoza oczna – współczesny problem kliniczny. Medical Education. Suplement nr 1/2018

[4]          Udziela M, Kleina-Schmidt P: Zalecenia leczenia zakażenia nużeńcem. Polskie Towarzystwo Okulistyczne. [dostęp 30.01.2025]

[5]          Advances in the Treatment of Demodex Blepharitis: Strategies for Improving Patient Outcomes. AJMC. Supplements and Featured Publications Updates in the Management of Demodex Blepharitis. [dostęp 30.01.2025]

[6]          Jackson J: Infectious folliculitis. UpToDate 2025 [dostęp 30.01.2025]

[7]          Kostecka A: Demodex folliculorum w dermatologii. Przegląd Dermatologiczny 2020

[8]          Shtein RM: Blepharitis. UpToDate 2024 [dostęp 30.01.2025]

[9]          Maier LE, Helfrich YR: Rosacea: Pathogenesis, clinical features, and diagnosis. UpToDate 2022 [dostęp 30.01.2025]