Szumy uszne – skąd się biorą i jak się ich pozbyć?

Szumy uszne to subiektywne słyszenie dźwięków takich jak szum, pisk czy dzwonienie. Mogą one wynikać z różnych przyczyn, zarówno z uszkodzenia ucha, jak i z powodu toczących się w organizmie innych chorób. Czy wiesz, jak radzić sobie z szumami usznymi?

Szum w uszach – jak może się objawiać?

Szumy w uszach to słyszenie dźwięków przy braku ich zewnętrznego źródła. Mogą one mieć różne nasilenie, częstotliwość oraz brzmienie, na przykład:

• dzwonienie,
• brzęczenie,
• świst,
• syczenie,
• pulsowanie.

Szum można odczuwać w jednym, w obu uszach lub w głowie. Może również trwać jedynie przez chwilę lub być słyszalny cały czas.[1,2,3]

Powody szumu w uszach

Istnieje wiele różnych czynników, wpływających na szumy uszne. Czasem szumy uszne powstają na skutek uszkodzenia komórek w narządzie słuchu np. w wyniku:

• głośnego hałasu,
• starzenia się,
• przyjmowania niektórych leków,
• urazów głowy i szyi.

Szumy w uszach mogą się również pojawić w przebiegu niektórych schorzeń, takich jak:

• zapalenie ucha środkowego,
• mioklonie (krótkotrwałe skurcze) podniebienia,
• nadciśnienie np. tętnicze,
• niedokrwistość,
• cukrzyca.

Nie bez znaczenia są także czynniki psychiczne. Czasem szum w uszach wynika między innymi z:

• przebytej traumy psychicznej,
• depresji,
• zaburzeń lękowych.

Poniżej omówiono kilka wybranych przyczyn szumów usznych.[3,4]

Wpływ hałasu na szumy uszne

Narażenie na zbyt głośny hałas np. na koncercie lub w pracy może doprowadzić do przejściowego pogorszenia słuchu oraz do szumu w uszach. Objawy te zwykle ustępują w ciągu kilku dni. Należy jednak pamiętać, że regularne narażenie na hałas może spowodować ciągłe odczuwanie szumów.[3]

„Mam zatkane ucho i szum” – co może być powodem?

Zatkanie kanału słuchowego przez woskowinę może być jedną z przyczyn słyszenia szumów. Problem taki może pojawić się, jeśli woskowina jest bardzo gęsta lub jeśli nieumiejętnie używa się patyczków do czyszczenia uszu, tj. wpycha się woskowinę do środka ucha. Rozwiązaniem pozostaje wizyta u laryngologa, który może przepłukać kanał słuchowy.[3]

Ból głowy i szum w uchu

Jeśli wraz z szumem usznym występują objawy takie jak częsty ból głowy, szyi lub bruksizm (zgrzytanie zębami), a szum uszny daje się regulować poprzez np. zmianę pozycji ciała lub siłę zaciskania zębów może być to somatosensoryczny szum. Oznacza to, że szumy uszne pojawiają się np. w wyniku powstających w okolicach głowy napięć. Leczenie tego problemu obejmuje m.in. wizyty u fizjoterapeuty oraz terapie relaksacyjne.[3]

Nadciśnienie a objawy szumu w uszach

Pulsujący szum uszny, czasem zsynchronizowany z biciem serca, może być spowodowany zaburzeniami w układzie sercowo-naczyniowym np. nadciśnieniem tętniczym czy miażdżycą. U niektórych osób szum ten może ustawać po zmianie pozycji głowy.[1,3]

Szum w uszach – do jakiego lekarza?

Szumy uszne mogą się pojawić z wielu różnych przyczyn. Stąd doświadczając ich, należy udać się do lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ) lub laryngologa (zajmuje się schorzeniami związanymi z uszami, gardłem, nosem). Specjalista przeprowadzi wywiad oraz badania, co pomoże w ustaleniu przyczyny szumów usznych i podjęciu decyzji o dalszych krokach.

Szum w uszach – jak się go pozbyć?

Leczenie szumów usznych różni się zależnie od przyczyny. W niektórych przypadkach da się całkowicie wyleczyć lub zamaskować szumy uszne, np. poprzez:

• terapię schorzeń współistniejących nadciśnienia, depresji,
• wyleczenie chorób układu słuchowego np. zapalenia ucha,
• odstawienie leków, które je wywołują,
• założenie aparatu słuchowego w przypadku utraty słuchu.

U części pacjentów pomocne mogą być także metody takie jak:

• terapia przekwalifikująca szumy uszne – polega ona na przyzwyczajeniu się do szumu usznego, dzięki czemu przestaje on być słyszalny,
• terapia poznawczo-behawioralna – uczy radzenia sobie z szumami i odwracania od nich uwagi,
• biofeedback – to technika relaksacyjna, pomagająca zmniejszyć szumy uszne.

Doświadczając szumów usznych, należy skonsultować się z lekarzem, który doradzi najlepszą w danym przypadku opcję terapii.[3,5]

Jak zasnąć przy szumach usznych?

Szumy uszne mogą powodować problemy z zasypianiem. Rozwiązaniem tego problemu może okazać się wprowadzenie wieczornej rutyny obejmującej między innymi:

• techniki radzenia sobie z zamartwieniem się,
• aktywność fizyczną w ciągu dnia,
• ograniczenie kofeiny 2 godziny przed snem,
• zadbanie o odpowiednią temperaturę w sypialni,
• kładzenie się spać o stałej porze.[3]

Czy szumy w uszach powodują głuchotę?

Słuch pogarsza się wraz z wiekiem, w związku z tym mogą pojawić się szumy uszne. Nie powodują one jednak utraty słuchu, ani jego pogorszenia, są jedynie objawem zachodzących wraz z wiekiem zmian w obrębie narządu słuchu.[3]

Domowe sposoby na szumy uszne

W leczeniu szumów usznych najważniejszy krok to znalezienie ich przyczyny. Można wtedy podjąć odpowiednią terapię. Należy także dbać o słuch na co dzień, czyli unikać głośnego hałasu, długiego słuchania muzyki na słuchawkach (głośność powyżej 60% maksymalnej głośności przez ponad 60 minut) oraz prawidłowo czyścić uszy.[2,3]

Wykaz źródeł

[1] Dinces EA: Etiology and diagnosis of tinnitus. UpToDate 2023 [dostęp 12.04.2024]

[2] NHS: Tinnitus. 2024 [dostęp 12.04.2024]

[3] Cima RFF et al.: A multidisciplinary European guideline for tinnitus: diagnostics, assessment, and treatment. HNO 67 (Suppl 1), 10–42 (2019).

[4] UpToDate: Patient education: Tinnitus (ringing in the ears) (The Basics). 2024 [dostęp 12.02.2024]

[5] Dinces EA: Treatment of tinnitus. UpToDate. 2024 [dostęp 12.04.2024]