Sposoby na zgagę

Zgaga to uczucie pieczenia w przełyku, w okolicy za mostkiem. Istnieją leki łagodzące objawy zgagi, a także sposoby na zmniejszenie ryzyka jej powstania. Czy wiesz, jak poradzić sobie ze zgagą?

Zgaga – co to jest?

Pacjenci opisują zgagę jako uczucie pieczenia w klatce piersiowej, w okolicy mostka. Wynika ono z refluksu, czyli cofania się kwaśnej zawartości żołądka przez przełyk w stronę ust. Najczęściej pojawia się po spożyciu posiłku. Jeśli refluks i związana z nim zgaga, pojawiają się częściej niż dwa razy w tygodniu mówimy o chorobie refluksowej przełyku.[1,2]

Przyczyny zgagi

Przyczyny refluksu mogą być złożone i obejmować np. zaburzenia czynności przełyku czy opróżniania żołądka. Istnieją jednak pewne czynniki, zwiększające ryzyko wystąpienia zgagi. To m.in.:

• nadwaga i otyłość,
• palenie tytoniu,
• tłusta dieta,
• picie napojów gazowanych,
• spożywanie kawy.[3,4]

Objawy zgagi i choroby refluksowej przełyku

Jak już wspomniano, zgaga to jeden z objawów choroby refluksowej przełyku. Inne objawy tej choroby to np.:

• kwaśny smak w ustach,
• ból brzucha,
• kaszel,
• nudności i wymioty,
• chrypka lub ból gardła,
• problem z połykaniem.[1,2,5]

Zgaga – co robić?

Jeśli dokucza Ci zgaga, udaj się do lekarza lub farmaceuty, którzy dobiorą odpowiednie dla Ciebie leczenie i wyjaśnią zasady terapii.

Sposoby na zgagę

Leczenie zgagi różni się zależnie od tego, czy objawy pojawiają się sporadycznie (mniej niż dwa razy w tygodniu) i nie są uciążliwe, czy mamy już do czynienia ze zdiagnozowaną przez lekarza chorobą refluksową przełyku. U pacjentów doświadczających zgagi rzadko, podstawą leczenia są preparaty neutralizujące stosowane w razie wystąpienia zgagi. Nie nadają się one do codziennego stosowania. Zawierają składniki takie jak:

• węglan wapnia,
• sole magnezu,
• sole glinu,
• alginiany.[2,3]

W leczeniu sporadycznej zgagi, ale także choroby refluksowej, zastosowanie znajduje również famotydyna. Działa ona w inny sposób. Ma silniejszy efekt działania, trzeba jednak nieco dłużej na niego poczekać niż w przypadku leków neutralizujących.[2,3,6]

Jeśli chodzi o leczenie zgagi pojawiającej się częściej niż dwa razy w tygodniu pierwszy wybór to inhibitory pompy protonowej (IPP), czyli leki, które hamują nadmierne wydzielanie kwasu żołądkowego, co łagodzi uczucie zgagi. Przed ich stosowaniem należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.[1,2,3,7]

Domowe sposoby na zgagę

Najważniejszy krok w terapii zgagi to modyfikacja stylu życia. Wprowadzając kilka zmian, można skutecznie poprawić jakość życia oraz złagodzić objawy zgagi. Domowe sposoby na zgagę obejmują więc między innymi:

• redukcję masy ciała do prawidłowej wagi,
• ograniczenie picia napojów gazowanych,
• spożywanie mniej tłustych pokarmów,
• rzucenie palenia tytoniu,
• ograniczenie spożycia alkoholu,
• spożywanie posiłków o stałych porach,
• jedzenie ostatniego posiłku 2-3 godziny przed snem,
• podniesienie wezgłowia łóżka o 10-20 centymetrów.[2,3,8,9]

Jak zapobiegać zgadze?

Jak już wspomniano, zgaga może wynikać z prowadzonego stylu życia. Warto więc oprócz wprowadzenia powyższych nawyków zwrócić uwagę na pokarmy, które wywołują palenie w przełyku. Najczęściej to:

• kawa,
• pikantne potrawy,
• tłuste posiłki,
• napoje gazowane,
• napoje cytrusowe,
• czekolada.[1,10]

U każdego mogą to być nieco inne produkty, dobrze więc samemu zaobserwować, po jakich posiłkach odczuwa się zgagę.

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Doświadczając regularnie zgagi, warto zgłosić się do lekarza w celu diagnozy oraz dobrania odpowiedniego leczenia. Pieczenie w klatce piersiowej może być objawem choroby refluksowej przełyku, ale także poważniejszych stanów takich jak zawał serca. To, co odróżnia zgagę od bólu w trakcie zawału serca, to nasilanie się zgagi w pozycji leżącej i po posiłku Objawy zawału serca z kolei obejmują między innymi:

• silny ból w klatce piersiowej,
• problem z oddychaniem,
• pocenie się,
• ból ramion, pleców lub szczęki,
• szybkie, nieregularne bicie serca,
• zawroty głowy,
• osłabienie.

Podejrzewając zawał serca, jak najszybciej zadzwoń na pogotowie pod numer 112 lub 999.[6]

Wykaz źródeł

[1] Kahrilas PJ: Clinical manifestations and diagnosis of gastroesophageal reflux in adults. UpToDate 2022 [dostęp 16.12.2023]

[2] Pietrzak AM: Rozpoznanie i leczenie choroby refluksowej – wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii 2022 w pigułce. Lekarz POZ 2/2022

[3] Gąsiorowska A et al.: Postępowanie u pacjentów z objawami choroby refluksowej przełyku – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych. Lekarz POZ 3-4/2019

[4] NICE: Heartburn and reflux. Clinical guideline [CG184]Published: 03 September 2014 Last updated: 18 October 2019 [dostęp 16.12.2023]

[5] Korzonek M, Dziergas A, Kuczyńska M: Choroba refluksowa przełyku (GERD) – problem wciąż aktualny. Forum Medycyny Rodzinnej 2014, vol 8, no 5, 201-210

[6] UpToDate: Patient Education: Acid reflux and GERS in adults (The Basics) [dostęp 16.12.2023]

[7] Katz PO, Dunbar KB, Schnoll-Sussman FH, Greer KB, Yadlapati R, Spechler SJ. ACG Clinical Guideline for the Diagnosis and Management of Gastroesophageal Reflux Disease. Am J Gastroenterol. 2022 Jan 1;117(1):27-56. 

[8] Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej: Dieta w chorobie refluksowej przełyku. 2019 [dostęp 16.12.2023]

[9] NHS: Heartburn and acid reflux. 2023 [dostęp 16.12.2023]

[10] American Society for Gastrointestinal Endoscopy: Diet and Gastroesophageal Reflux Disease (GERD). 2014 [dostęp 16.12.2023]