Jak objawia się astma?

Ponad 4 000 000 osób w Polsce doświadcza objawów sugerujących astmę. Jedynie połowa z nich jest leczona.[1] Czy wiesz, jak może objawiać się ta choroba i do kogo udać się w razie jej podejrzenia?

Astma – co to za choroba?

Astma to choroba układu oddechowego, powodująca trudności w oddychaniu. Dotyka ona ludzi w każdym wieku. Najczęściej rozwija się w dzieciństwie, ale może również mieć swój początek już w dorosłym życiu. Wyróżniamy różne typy astmy np.:

• astmę alergiczną,
• astmę niealergiczną,
• astmę o późnym początku,
• astmę z współistniejącą z otyłością.

Zależnie od rodzaju astmy różnić może się nieco jej leczenie.[2]

Przyczyny astmy

Astmę powoduje stan zapalny dróg oddechowych. Zwykle pojawia się on bez konkretnej przyczyny. Warto dodać, że u części osób niektóre czynniki, tak zwane wyzwalacze astmy, mogą zaostrzać wspomniany stan zapalny. Dla każdej osoby może być to co innego. Do wyzwalaczy zaliczamy m.in.:

• alergie np. na roztocza kurzu domowego lub pyłki,
• dym tytoniowy,
• zanieczyszczone powietrze np. smog,
• intensywny wysiłek fizyczny,
• infekcje np. przeziębienie,
• silne emocje np. stres.[2,3]

Jak rozpoznać objawy astmy?

Chorujący na astmę doświadczają objawów takich jak:

• świszczący oddech,
• duszność,
• ucisk w klatce piersiowej,
• kaszel.

Wymienione symptomy mogą występować z różnym nasileniem oraz z różną częstotliwością. U niektórych mogą pojawiać się tylko niewielkie duszności w określonej porze roku, a u innych objawy mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie przez cały rok. Mając jakiekolwiek problemy z kaszlem czy dusznością, należy udać się do lekarza w celu diagnozy.[2]

Astma oskrzelowa u małych dzieci

Problem z rozpoznaniem astmy pojawia się u małych dzieci, tj. w wieku 5 lat i mniej. Objawy często nie są u nich tak charakterystyczne jak u dorosłych. Astmę u tak małych dzieci może sugerować między innymi:

1. Kaszel nieinfekcyjny. Szczególnie nawracający oraz świszczący, obecny podczas zabawy czy śmiechu dziecka.
2. Duszność. U dzieci pojawia się np. w trakcie płaczu.
3. Zmniejszona aktywność. Maluch nie biega i nie bawi się z taką intensywnością jak inne dzieci w jego wieku.[2]

Astma – jaki lekarz?

Podejrzewając astmę dobrze udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), który w razie potrzeby wystawi skierowanie do odpowiedniego specjalisty np. pulmonologa (lekarza zajmującego się chorobami płuc).

Astma – jak sobie radzić?

Warto by pacjenci chorzy na astmę, bądź ich rodzice, porozmawiali z lekarzem na temat tej choroby. Codzienne funkcjonowanie z pewnością ułatwi wiedza na temat m.in.:

• objawów zaostrzenia astmy,
• czynników, które wywołują u pacjenta objawy,
• które leki kiedy stosować i dlaczego,
• jak prawidłowo używać inhalatorów.

W razie problemów ze stosowaniem inhalatorów, pacjenci zawsze mogą zgłosić się do lekarza lub farmaceuty, który pokaże, jak prawidłowo ich używać oraz jak i kiedy je czyścić.[4]

Leczenie astmy

Aktualnie nie ma lekarstwa, które pozwalałoby całkowicie wyleczyć astmę, ale mamy wiele skutecznych leków, które pozwalają kontrolować jej objawy. Pozwala to większości osób na prowadzenie normalnego, aktywnego życia. Gdy lekarz zdiagnozuje astmę, przystępuje do tworzenia wraz z pacjentem planu leczenia. Głównie stosowanymi lekami są leki wziewne w postaci inhalatorów. Dzięki nim lek dostaje się bezpośrednio do dróg oddechowych. Możemy wyróżnić kilka rodzajów inhalatorów:

• stosowane tylko wtedy, gdy pojawią się duszności,
• używane codziennie, by zapobiegać objawom,
• łączące obie funkcje – należy przyjmować lek codziennie, ale także można go użyć gdy pojawią się napady astmy.

To ile razy dziennie podawać lek i który inhalator będzie najlepszy, może zmieniać się w trakcie przebiegu choroby. U niektórych osób konieczne może okazać się także stosowanie doustnych tabletek. Chorzy na astmę powinni odbywać regularne wizyty kontrolne u swojego lekarza, który może w razie potrzeby modyfikować terapię.[3]

Wykaz źródeł

[1] Dąbrowiecki P et al.: Astma oskrzelowa – nowy model zarządzania chorbą nakierowany na wzrost wartości zdrowotnej. Streszczenie raportu 2021

[2] Global Strategy For Asthma Management And Prevention. Global Initiative For Asthma (GINA) 2022

[3] NHS: Asthma Overview. 2021 [dostęp 10.08.2023]

[4] Fanta C, Barret N: An overview of asthma management. UpToDate 2023 [dostęp 11.08.2023]