Andropauza – co musisz o niej wiedzieć?

O andropauzie mówi się czasem jako o „męskiej menopauzie”. Czy słusznie? Andropauza to zespół objawów wynikających ze spadającego wraz z wiekiem poziomu testosteronu. Czy u każdego mężczyzny przebiega on tak samo?

Andropauza – co to?

Andropauzą określamy spadek stężenia testosteronu we krwi związany z wiekiem. Zmniejszony poziom tego hormonu płciowego może prowadzić do pojawiania się u niektórych mężczyzn nieprzyjemnych dla nich objawów. Skoro to zmiany hormonalne zachodzące wraz z wiekiem, to czy możemy nazywać andropauzę „męską menopauzą”?[1,2]

Andropauza, czy to męska menopauza?

Zmiany w gospodarce hormonalnej mężczyzn różnią się od tych zachodzących u kobiet. U pań w okresie menopauzy dochodzi do gwałtownego spadku stężenia kobiecych hormonów płciowych, co prowadzi do zakończenia owulacji. Mówiąc prościej, kobieta po menopauzie nie może już zajść w ciążę. U mężczyzn zmiany hormonalne zachodzą znacznie łagodniej i nie wykluczają one możliwości zostania ojcem.[1,2]

Andropauza – w jakim wieku?

Poziom testosteronu spada o około 1% rocznie od mniej więcej 30-40 roku życia. Tempo spadku może być jednak nieco inne u każdego mężczyzny. Również próg, poniżej którego poziom testosteronu będzie zbyt niski i pojawią się objawy andropauzy, nie jest u każdego jednakowy.[3]

Andropauza objawy

U starszych mężczyzn z niskim poziomem testosteronu mogą pojawiać się objawy andropauzy między innymi takie jak:

• spadek satysfakcji seksualnej,
• obniżenie samopoczucia,
• zaburzenia snu,
• anemia,
• spadek masy mięśniowej,
• zmniejszenie owłosienia na ciele i twarzy,
• otyłość brzuszna,
• mniejsza objętość jąder.[4]

Andropauza a seksualność

Objawy andropauzy mogą u każdego mężczyzny wyglądać nieco inaczej. Dominujący symptom to zgłaszane przez panów pogorszenie jakości życia seksualnego. Zaburzenia seksualne związane ze spadkiem poziomu testosteronu we krwi to np.:

• spadek libido,
• zaburzenia erekcji,
• rzadsze poranne erekcje.[4,5]

Andropauza – objawy psychiczne

Częste objawy u mężczyzn przechodzących andropauzę to również te związane z samopoczuciem. Możemy zaliczyć do nich np.:

• wahania nastroju,
• drażliwość,
• brak energii,
• problemy z koncentracją,
• obniżony nastrój.[2,4]

Andropauza ­­– jak sobie pomóc?

Za część objawów andropauzy mogą odpowiadać czynniki związane ze stylem życia. Problemy z erekcją, czy obniżony nastrój mogą wynikać na przykład z:

• niedoboru snu,
• niezbilansowanej diety,
• spożywania dużej ilości alkoholu,
• palenia papierosów,
• stresu,
• lęku,
• niskiej samooceny.[2]

Rola aktywności fizycznej

Warto wspomnieć tutaj o regularnej aktywności fizycznej. Stężenie testosteronu wzrasta dzięki wykonywaniu ćwiczeń oporowych takich jak np. pompki czy podnoszenie ciężarów. Regularne ćwiczenia fizyczne, zarówno te oporowe jak i aerobowe np. jazda na rowerze, także poprawiają erekcję, co może być ważne dla wielu mężczyzn.[6,7]

Andropauza leczenie

Doświadczając objawów andropauzy, najlepiej udać się do swojego lekarza pierwszego kontaktu (POZ). Przeprowadzi on wywiad i zleci niezbędne badania. Zależnie od przyczyn problemu może on zasugerować konsultację z endokrynologiem, dietetykiem, seksuologiem, psychologiem czy psychiatrą. Dietetyk pomoże wprowadzić pozytywne zmiany w sposobie żywienia. Seksuolog zajmie się problemami dotyczącymi seksualności. Ostatni dwaj specjaliści zaś zajmują się sprawami związanymi psychiką np. z obniżonym nastrojem. Mogą pomóc radzić sobie z lękiem, stresem czy też przyczynić się do podniesienia samooceny.

Endokrynolog z kolei to lekarz zajmujący się problemami hormonalnymi. Jeśli poziom testosteronu jest zbyt niski, może on zasugerować rozpoczęcie hormonalnej terapii zastępczej. Polega ona na przyjmowaniu testosteronu w celu zwiększenia jego stężenia we krwi i złagodzeniu doświadczanych objawów. Istnieją jednak przeciwwskazania do takiego leczenia np. rak prostaty lub bezdech senny.

Przed rozpoczęciem leczenia lekarz omawia wszelkie korzyści i ryzyko związane z podjęciem terapii. Należy także w jej trakcie regularnie kontrolować poziom testosteronu i postępować zgodnie z zaleceniami specjalisty.[1]

Wykaz źródeł

[1] Singh P: Andropause: Current concepts. Indian J Endocrinol Metab. 2013 Dec;17(Suppl 3):S621-9.

[2] NHS: The 'male menopause' 2022 [dostęp 16.09.2023]

[3] Martelli M et al.: Influence of Work on Andropause and Menopause: A Systematic Review. Int J Environ Res Public Health. 2021 Sep 25;18(19):10074

[4] Matai A et al.: Practice guideline for pharmacists: The management of late-onset hypogonadism. Can Pharm J (Ott). 2021 Oct 11;155(1):26-38]

[5] Isidori AM et al.: Adult- and late-onset male hypogonadism: the clinical practice guidelines of the Italian Society of Andrology and Sexual Medicine (SIAMS) and the Italian Society of Endocrinology (SIE). J Endocrinol Invest. 2022 Dec;45(12):2385-2403. 

[6] Vingren JL et al.: Testosterone physiology in resistance exercise and training: the up-stream regulatory elements. Sports Med. 2010 Dec 1;40(12):1037-53. 

[7] Duca Y et al.: Erectile dysfunction, physical activity and physical exercise: Recommendations for clinical practice. Andrologia. 2019 Jun;51(5):e13264.