Co dzieje się z ciałem podczas menopauzy?

Podczas menopauzy dochodzi do stopniowego zmniejszania czynności jajników. Wiąże się to z ustaniem miesiączki czy brakiem możliwości zajścia w ciążę, co każda kobieta odbiera inaczej. Niestety, czasami wejście w ten nowy etap życia wiąże się z nieprzyjemnymi objawami. [Przypis 1.]

Co to jest menopauza?

Przed menopauzą występuje perimenopauza, co inaczej nazywamy okresem okołomenopauzalnym. Następują wtedy duże wahania poziomu hormonów wydzielanych przez jajniki, np. estrogenu, a także progesteronu. Ich poziom stopniowo ulega zmniejszeniu. Hormony te odpowiadają za kontrolę cyklu menstruacyjnego, dlatego podczas perimenopauzy można jeszcze miesiączkować, ale krwawienia są nieregularne, krótsze, a z czasem ustępują całkowicie. W tym czasie kobiety wciąż są płodne, tak więc jeżeli nie planuje się ciąży, warto zadbać o antykoncepcję. Stosuje się ją aż do roku od momentu ustąpienia ostatniego cyklu miesiączkowego. [Przypisy 1., 2.]

Menopauzą natomiast określamy czas, gdy kobieta przez 12 miesięcy nie miała miesiączki. Najczęściej zdarza się po 45-55 roku życia i utrzymuje się przez około 7 lat, ale może trwać dłużej. Poziom estrogenu i progesteronu znacznie się wtedy zmniejsza. [Przypisy 1., 2.]

Po menopauzie rozpoczyna się okres pomenopauzalny, który trwa do końca życia. Poziom estrogenu i progestogenu jest wtedy na najniższym poziomie. [Przypis 3.]

Objawy menopauzy

Podczas okresu perimenopauzalnego kobiety mogą doświadczać:

• nieregularnego miesiączkowania,
• plamienia,
• uderzeń gorąca oraz zimnych potów,
• nocnych potów,
• problemów ze snem,
• nietrzymania moczu,
• zaburzeń nastroju,
• zwiększenia masy ciała,
• suchości w pochwie,
• bólów głowy i migren,
• kołatania serca. [Przypisy 1., 2., 3.]

Objawy mogą różnić się pomiędzy kobietami. Ich występowanie i nasilenie zależy przede wszystkim od poziomu estrogenów. Po wkroczeniu w menopauzę symptomy mogą ulec pogorszeniu. Dzieje się to na skutek wahań poziomu hormonów, a także stopniowego zmniejszania ich wydzielania. [Przypis 1.]

Uderzenia gorąca

Uderzenia gorąca to nagłe uczucie ciepła w górnej części ciała, np. na szyi i karku. Może trwać od 30 sekund do 10 minut. Czasami zdarzają się w nocy i zakłócają sen. Niektóre kobiety mogą mieć także problemy z zaśnięciem lub budzić się wcześnie rano. [Przypis 1.]

Zaburzenia nastroju

Zaburzenia nastroju polegają na drażliwości, uczuciu smutku i niepokoju, które utrudniają codzienne funkcjonowanie. Kobiety mogą reagować bardziej emocjonalnie na sytuacje życiowe niż zazwyczaj. Zdarzają się również problemy z koncentracją i pamięcią. [Przypisy 1., 4.]

Nietrzymanie moczu

Znacznym problemem podczas menopauzy jest nietrzymanie moczu – mięśnie miednicy z wiekiem stają się słabsze. Mocz może niekontrolowanie wyciekać podczas wykonywania ćwiczeń fizycznych, kichania czy śmiania się. Poza tym częściej mogą zdarzać się infekcje pęcherza moczowego. [Przypisy 1., 3.]

Podatność na osteoporozę i choroby sercowo-naczyniowe

W okresie pomenopauzalnym kobiety są bardziej narażone na osteoporozę i choroby sercowo-naczyniowe. Ze względu na niskim poziom estrogenów, kości stają się bardziej kruche i podatne na złamanie. Zwiększa się ciśnienie tętnicze, co jest szczególnie niebezpieczne dla kobiet z wysokim poziomem cholesterolu. Rośnie wtedy ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego, ale również zawałów serca i udarów mózgu.[2,3]

Co możesz zrobić? Leczenie

Na początku warto zacząć od zmiany stylu życia i diety poprzez:

• ograniczenie ilości spożycia kofeiny czy ostrych przypraw – mogą być odpowiedzialne za wywoływanie napadów gorąca,
• spożywanie dużej ilości produktów zawierających wapń (np. mleko, jogurty, jarmuż), aby wzmocnić swoje kości,
• suplementowanie witaminy D każdego dnia, która także korzystnie wpływa na budulec kości,
• regularne wykonywanie spokojnych ćwiczeń fizycznych (np. jogi, medytacji, tai chi) – mogą pomóc, jeśli masz problemy ze snem, stresem lub zaburzeniami nastroju,
• prowadzenie regularnego trybu życia i pamiętaniu o odpoczynku. [Przypis 4.]

Terapia hormonalna – hormonalna terapia zastępcza (HTZ)

Jeśli powyższe metody nie pomagają, warto skonsultować się z ginekologiem, który indywidualnie dobierze odpowiednie leki na receptę. W okresie menopauzy można stosować także terapię hormonalną. Dzięki temu, objawy nie powinny być tak dokuczliwe. Leczenie zmniejsza ryzyko osteoporozy oraz jest najskuteczniejszą metodą niwelującą m.in. napady gorąca. Leki dostępne są w wygodnej formie plastrów, tabletek doustnych, kremów, krążków, a także tabletek dopochwowych. Terapię najlepiej rozpocząć na początku przechodzenia menopauzy. [Przypisy 3., 4.]

Wykaz źródeł

1. National Institute of Aging. What is Menopause? National Institute of Health. 2021 [dostęp 08.11.2022]
2. Mayo Clinic. Diseases & Condition: Menopause. Mayo Foundation for Medical Education and Research (MFMER). 2020 [dostęp 08.11.2022]
3. Cleveland Clinic. Diseases & Condition: Menopause. 2021 [dostęp 08.11.2022]
4. National Health Service. Health A to Z: Menopause. 2022 [dostęp 08.11.2022]