Gorączka u dziecka – co robić?

Twoje dziecko ma 38°C i martwisz się o nie? Zastanawiasz się, czy podać już leki przeciwgorączkowe, a jeśli tak, to które najpierw? Przeczytaj artykuł i poznaj odpowiedzi na najczęstsze wątpliwości rodziców w tym temacie!

Skąd bierze się gorączka u dziecka?

Temperatura ludzkiego ciała zmienia się nieznacznie w zależności od pory dnia, wieku czy fazy cyklu miesiączkowego. Prawidłowa wynosi średnio 37 °C. U niemowląt może być to nawet nieco więcej, gdyż małe dzieci mają wyższą prawidłową temperaturę ciała niż dorośli.

Gorączka to temperatura ciała wyższa lub równa 38°C. Jest ona elementem odpowiedzi układu odpornościowego na m.in. infekcje wywołane przez bakterie, wirusy lub pasożyty. Wzrost temperatury ciała mobilizuje komórki odpornościowe do zwalczania patogenów, ale wiąże się także z ryzykiem odwodnienia, osłabieniem i dyskomfortem dla dziecka.[1,2,3]

Gdzie mierzyć temperaturę u dziecka?

Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów termometrów, którymi można zmierzyć temperaturę ciała:

• cieczowe (alkoholowe) – pomiar pod pachą,
• elektroniczne – pomiar pod pachą, w odbycie, w ustach,
• na podczerwień – pomiar w uchu, na czole.

Najdokładniejszy będzie termometr elektroniczny lub na podczerwień. To, gdzie zmierzyć temperaturę, zależy od wieku dziecka i prezentuje się następująco:

• noworodek – dół pachowy,
• niemowlę – dół pachowy, odbyt lub ucho,
• dzieci poniżej 5 roku życia – dół pachowy, odbyt lub ucho,
• dzieci powyżej 5 roku życia – ucho lub usta.[1,4]

Objawy gorączki

Gorączka może wiązać się z wystąpieniem objawów takich jak:

• gorąca skóra,
• pot,
• zmęczenie,
• osłabienie,
• drgawki.[5]

Ile może trwać gorączka u dziecka i kiedy do lekarza?

To, jak długo trwa gorączka, zależy między innymi od jej przyczyny. Gorączka u niemowląt poniżej 3 miesiąca życia zawsze wymaga wizyty u lekarza. U starszych dzieci, warto skonsultować się z lekarzem, jeśli gorączka jest bardzo wysoka (>40°C), nie ma żadnej poprawy po 5 dniach leczenia lub pojawiają się dodatkowe niepokojące objawy takie jak ciągły płacz, wypukłe ciemiączko, przyspieszony oddech.[4,5]

Kiedy zbijać gorączkę u dziecka?

Temperaturę ciała powyżej 38°C należy obniżać. Środki przeciwgorączkowe niwelują nieprzyjemne objawy zbyt wysokiej temperatury oraz działają przeciwbólowo, co także przynosi ulgę maluchom. Stan podgorączkowy, czyli podwyższona temperatura, ale poniżej 38°C, nie wymaga zbijania.[1,2,6]

Jak obniżyć gorączkę u dziecka?

Gorączkę u dzieci można leczyć paracetamolem lub ibuprofenem. Leki te dostępne są w postaci czopków, płynów doustnych oraz tabletek. Składnik, postać i dawkę dobiera się zależnie od m.in. masy ciała i wieku dziecka. Ważne, by stosować najmniejszą skuteczną dawkę przez najkrótszy okres konieczny do złagodzenia objawów. Nie podaje się obu leków jednocześnie. Można jednak stosować je na przemian (co 4 godziny) w przypadku dzieci, u których gorączka mimo podania jednego z leków nie ustępuje. W razie wątpliwości, można skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, którzy doradzą, który lek i w jakiej dawce najlepiej wybrać. U dzieci w wieku poniżej 3. miesiąca życia każdorazowo po wystąpieniu gorączki trzeba udać się do lekarza.[1,2,4]

Tabela 1 Dawkowanie paracetamolu i ibuprofenu u dzieci[1]

Czy można podać dziecku inne leki przeciwgorączkowe?

Kwasu acetylosalicylowego nie wolno podawać dzieciom poniżej 12 roku życia. Wiąże się to z ryzykiem wystąpienia Zespołu Reye’a, czyli choroby mogącej wywołać między innymi bardzo obfite wymioty czy napady padaczkowe.[7]

Metamizolu w tabletkach nie należy podawać dzieciom poniżej 15 roku życia ze względu na stałą zawartość metamizolu w jednej tabletce wynoszącą 500 mg, która może być za duża dla tej grupy. W określonych przypadkach (np. jeżeli dziecko nie reaguje na inne środki przeciwgorączkowe), lekarz może zadecydować o podaniu dziecku kropli z metamizolem. Są one dostępne wyłącznie na receptę i nie należy ich podawać dzieciom bez wyraźnego zalecenia lekarza ze względu na ryzyko działań niepożądanych, np. agranulocytozy.[8,9]

Domowe sposoby na gorączkę u dzieci

U gorączkującego dziecka trzeba zadbać o to, by się nie odwodniło. Należy więc regularnie podawać płyny, a w przypadku niemowląt karmionych piersią – mleko mamy. Można także przecierać skórę wilgotną, chłodną gąbką lub chustką. Dziecko z gorączką nie powinno także wychodzić z domu.[1,2,4,6]

Gorączka u dziecka – kiedy do szpitala?

Jeśli gorączka nie spada, a dodatkowo dziecko:

• jest bardzo senne,
• ma kłopoty z oddychaniem (np. oddycha bardzo szybko),
• nie może przestać się trząść,
• ma bardzo bladą skórę,
• nie przestaje płakać,
• jest odwodnione (np. oddaje mało moczu),

może być to objaw poważnej choroby i sygnał, by zadzwonić na numer alarmowy – 112 lub 999. Dystrybutor na podstawie wywiadu udzieli dalszych wskazówek co do postepowania.[4]

Wykaz źródeł

[1]          Sybilski A: Postępowanie w gorączce u dzieci – przedstawienie aktualnych rekomendacji. Lekarz POZ. 2022. 4/2022

[2]          Ward M: Fever in infants and children: Pathophysiology and management. UpToDate 2024 [dostęp 06.05.2025]

[3]          Smitherman H, Macias C, Mahajan P: The febrile infant (younger than 90 days of age): Definition of fever. UpToDate. 2024 [dostęp 06.05.2025]

[4]          NICE: Fever in under 5s: assessment and initial management. NICE guideline. Reference number:NG143. Published: 07 November 2019. Last updated: 26 November 2021

[5]          NHS: High temperature (fever) in children. 2024 [dostęp 06.05.2025]

[6]          Jackowska T: Leczenie przeciwgorączkowe u dzieci w wieku 0-36 miesięcy – zalecenia. Przegl Pediatr 2024; 53 (4): 32-43

[7]          ChPL: Aspirin, 500 mg, tabletki. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: R/1926

[8]          ChPL: Pyralgina, 500 mg, tabletki. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: R/329

[9]          ChPL: Pyralgin, 500 mg/ml, krople doustne, roztwór. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 25543