Tropikalna podróż – na co warto się zaczepić?
Tropikalna podróż – na co warto się zaczepić?
Planujesz egzotyczną podróż? Zanim wyruszysz ku przygodzie i wsiądziesz do samolotu, zadbaj o swoje zdrowie. W tropikalnych krajach czyhają choroby, na które nie jesteśmy uodpornieni. Możesz w prosty sposób zabezpieczyć się przed nimi, szczepiąc się!
Szczepienia na choroby tropikalne – dlaczego są ważne?
Jeszcze wcale nie tak dawno temu podróż do Amazonii, na indonezyjskie wyspy czy afrykańską sawannę mogła być tylko marzeniem. Dziś świat stoi otworem, a dla wielu osób podróże stały się dostępne. Wystarczy kilka kliknięć i już za parę dni można spróbować ulicznej kuchni w Bangkoku czy podziwiać Machu Picchu.
Zanim jednak zaczniesz pakować walizkę i rezerwować noclegi, zadbaj o swoje zdrowie. Mimo iż, dalekie kraje pięknie wyglądają na zdjęciach, mogą w nich czaić się groźne choroby, takie jak malaria, dur brzuszny, czy denga. Zakażenia te mogą prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych (np. uszkodzenia nerek), a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci. Warto więc zabezpieczyć się przed nimi za pomocą szczepień ochronnych.
Jakie szczepienia przed wyjazdem za granicę?
To, przeciwko jakim chorobom się zaszczepić, zależy nie tylko od kraju, do jakiego się wybierasz, ale także od:
- miejsc, które masz zamiar odwiedzić,
- czasu wycieczki,
- planowanych aktywności,
- standardu zakwaterowania,
- przewlekłych chorób, np. cukrzycy.
Przed daleką podróżą warto więc odwiedzić gabinet lekarza medycy podróżny lub skonsultować się z farmaceutą w aptece, która zajmuje się prowadzeniem szczepień tropikalnych. W dalszej części tekstu przedstawiamy przykładowy zestaw szczepień, zależnie od regionu świata, do którego się udajesz. Pamiętaj jednak, że zalecane dla Ciebie szczepienia mogą wyglądać nieco inaczej.[1,2]
Kalendarz szczepień obowiązkowych – dlaczego warto go skontrolować?
Dalekie podróże wiążą się nie tylko z ryzykiem zakażenia chorobami tropikalnymi, ale także błonicą czy polio. W naszym kraju występuje znikoma ilość przypadków tych chorób, natomiast w niektórych rejonach świata są one znacznie częstsze. Większość osób w Polsce została zaszczepiona w dzieciństwie przeciwko tym schorzeniom, warto jednak to zweryfikować i uzupełnić brakujące dawki.[3,4]
Gdzie szukać informacji o tym, które szczepienia są obowiązkowe przed wyjazdem za granicę?
Niektóre kraje wymagają okazania certyfikatu szczepienia przed wpuszczeniem na swoje terytorium np. Angola wymaga okazania dowodu zaszczepienia przeciwko żółtej gorączce. Przed podróżą trzeba sprawdzić, czy wybrana destynacja nie ma takich obostrzeń. Informacje te można znaleźć na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych: https://www.gov.pl/web/dyplomacja/informacje-dla-podrozujacych.[5]
Kiedy zacząć się szczepić przed podróżą?
Najlepiej zgłosić się do gabinetu medycyny podróży co najmniej 6-8 tygodni przed planowanym wyjazdem. Pozwoli to na przyjęcie wszystkich niezbędnych dawek szczepień, a tym samym na uzyskanie ich ochronnego efektu przed groźnymi chorobami.[2,4]
Czy jest szczepionka przeciwko malarii?
Przy okazji tropikalnych podróży i szczepień ochronnych trzeba koniecznie wspomnieć o profilaktyce malarii. Nie ma szczepionki przeciwko tej chorobie, ale jest inne rozwiązanie. Przed wyjazdem w rejon, w którym istnieje ryzyko zakażenia się tą chorobą można zacząć przyjmować, dostępne na receptę, tabletki przeciwmalaryczne, przepisane przez lekarza. Stosuje się je na 24-48h przed wylotem, przez cały okres wyjazdu oraz tydzień po powrocie.[1,2]
Szczepienia przed podróżą do Azji
Na początku warto zaznaczyć, że inne szczepienia zaleci się osobie jadącej do Bangkoku, a inne komuś eksplorującemu górskie szlaki Nepalu. Najczęściej, w zależności od wybranych krajów, to:
Tabela 1 Wybrane zalecane szczepienia przed podróżą do Azji[6]
|
Kraj |
Choroby, przeciwko którym zalecana jest profilaktyka |
|
Tajlandia |
Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZWA), WZW B, dur brzuszny, cholera, wścieklizna, tężec, błonica, odra, świnka, różyczka, denga, chikungunya, malaria, japońskie zapalenie mózgu. |
|
Wietnam |
Wścieklizna, tężec, błonica, dur brzuszny, WZW A, WZW B, denga, odra, świnka, różyczka, japońskie zapalenie mózgu. |
|
Indonezja |
WZW A, WZW B, tężec, błonica, wścieklizna, odra, świnka, różyczka, dur brzuszny, denga, chikungunya, japońskie zapalenie mózgu. |
|
Sri Lanka |
WZW A, WZW B, dur brzuszny, wścieklizna, denga, japońskie zapalnie mózgu. |
Szczepienia przed podróżą do Afryki
Podobnie jak w przypadku Azji, każdy podróżnik może wymagać nieco innych szczepień. Na tym kontynencie w wielu obszarach występuje zagrożenie malarią np. na Zanzibarze, w Gambii.
Tabela 2 Wybrane zalecane szczepienia przed podróżą do Afryki[6]
|
Kraj |
Choroby przeciwko którym zalecana jest profilaktyka |
|
Tanzania |
WZW A, WZW B, dur brzuszny, tężec, cholera, wścieklizna, odra, świnka, różyczka. |
|
Kenia |
Żółta gorączka, tężec, dur brzuszny, cholera, wścieklizna, WZW A, WZW B, zakażenia meningokokowe, poliomyelitis, denga, chikungunya. |
|
Mauritus |
WZW A, WZW B, denga. |
|
Wyspy Zielonego Przylądka |
Denga, WZW B. |
Szczepienia przed podróżą do Ameryki Południowej i Środkowej
W tej części świata zależnie od kraju, zaleca się zaszczepienie przeciwko:
Tabela 3 Wybrane zalecane szczepienia przed podróżą do Ameryki Południowej i Środkowej[6]
|
Kraj |
Choroby przeciwko którym zalecana jest profilaktyka |
|
Meksyk |
Dur brzuszny, WZW A, WZW B, denga, tężec, wścieklizna, chikungunya. |
|
Dominikana |
Cholera, tężec, błonica, WZW A, denga, wścieklizna. |
|
Kuba |
WZW A, denga, wścieklizna. |
|
Peru |
Żółta gorączka, WZW A, WZW B, tężec, wścieklizna, denga, chikungunya. |
|
Brazylia |
Żółta gorączka, denga, chikungunya, tężec, WZW A, WZW B, dur brzuszny, wścieklizna. |
Czy potrzebuję dawki przypominającej?
Pewnie już zauważyłeś/aś, że wśród zalecanych szczepień ochronnych przed wyjazdem do wielu krajów znajdują się także szczepienia uwzględnione w obowiązkowym w Polsce Kalendarzu Szczepień. Jak już wcześniej wspomniano, prawdopodobnie jako dziecko zaszczepiono Cię przeciwko WZW B czy śwince. Warto jednak sprawdzić to w swojej książeczce szczepień i zabrać ją ze sobą na wizytę do poradni medycyny podróżny, by medyk mógł się upewnić, że podano Ci wszystkie niezbędne dawki.
Niemniej jednak, niektóre szczepienia wymagają podania dawki przypominającej. Są to między innymi szczepienia przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis – dawka przypominająca co 10 lat.[2,7]
Jak chronić się przed zakażeniami?
Wybierając się w podróż, szczególnie w rejony, gdzie występują niebezpieczne choroby przenoszone przez komary (np. malaria) lub charakteryzujące się niskimi warunkami sanitarnymi, warto pamiętać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa, takich jak:
- częste mycie rąk wodą z mydłem lub odkażanie ich żelem dezynfekcyjnym,
- stosowanie repelentów odstraszających owady,
- montowanie moskitier w przypadku spania np. w namiocie,
- unikanie kontaktów z dzikimi zwierzętami,
- piciu wody wyłącznie butelkowanej,
- stosowanie prezerwatyw podczas kontaktów seksualnych.[2]
Nie zapomnij także o zabraniu w podróż niezbędnych leków oraz ochrony przeciwsłonecznej!
Wykaz źródeł
[1] Pacjent.gov: Gdy wybierasz się w egzotyczną podróż. 2023 Online: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/gdy-wybierasz-sie-w-egzotyczna-podroz [dostęp 25.06.2025]
[2] Korzeniewski K: Medycyna podróży. Travel Medicine. Wydanie I, Gdynia 2025
[3] Gov.pl: Szczepienia przed podróżą – egzotyczne. 2024 Online: https://www.gov.pl/web/psse-swinoujscie/szczepienia-przed-podroza---egzotyczne [dostęp 01.07.2025]
[4] CDC: Need travel vaccines? Plan ahead. 2025 Online: https://wwwnc.cdc.gov/travel/page/travel-vaccines [dostęp 25.06.2025]
[5] Ministerstwo Spraw Zagranicznych: Informacje dla podróżujących. Online: https://www.gov.pl/web/dyplomacja/informacje-dla-podrozujacych [dostęp 01.07.2025]
[6] Korzeniewski K: Medycyna podróży 2025. 30 krajów świata. Travel Medicine, Gdynia 2025
[7] Szczepienia.info: Jakie szczepienia zalecane są osobom dorosłym? 2022 Online: https://szczepienia.pzh.gov.pl/faq/jakie-szczepienia-zalecane-sa-osobom-doroslym/ [dostęp 25.06.2025]