Zespół pęcherza nadreaktywnego

Pęcherz nadreaktywny objawia się głównie nagłym, trudnym do opanowania parciem na mocz.[1] Może przez to znacząco utrudniać codzienne funkcjonowanie i obniżać jakość życia.[2] Jakie inne objawy towarzyszą tej dolegliwości i do jakiego specjalisty warto się zgłosić?

Czym jest nadreaktywność pęcherza?

Nadreaktywny pęcherz moczowy to dolegliwość, w której pęcherz zbyt często daje sygnał, że trzeba iść do toalety – nawet wtedy, gdy nie jest jeszcze pełny. Objawia się to nagłą i trudną do powstrzymania potrzebą oddania moczu, co może utrudniać codzienne funkcjonowanie.[2] Problem jest dość powszechny – szacuje się, że dotyczy ok. 20% ludzi.[1]

Objawy pęcherza nadreaktywnego

Osoby z pęcherzem nadreaktywnym, oprócz nagłego niepohamowanego parcia na pęcherz moczowy, mogą doświadczać także:

• częstszej konieczności chodzenia do łazienki (częstomoczu),
• nykturii, czyli budzenia się w nocy w celu oddania moczu.
• nietrzymania moczu.[1,2]

Przyczyny pęcherza nadreaktywnego

Nie do końca znamy podłoże pęcherza nadreaktywnego.[3] Nieco więcej wiemy na temat czynników ryzyka jego rozwoju, a są to:

• wiek (częstotliwość wzrasta wraz ze starzeniem się),
• otyłość (BMI ≥ 30),
• łagodny rozrost prostaty u mężczyzn,
• okres pomenopauzalny u kobiet,
• wypadanie narządów miednicy mniejszej u kobiet,
• spożywanie w dużej ilości kofeiny, alkoholu,
• palenie tytoniu.[2,3,4]

Jak rozpoznać pęcherz nadreaktywny?

Nadreaktywny pęcherz moczowy rozpoznaje się w oparciu o wywiad medyczny.[5] Ważne przy tym jest wykluczenie innych przyczyn, które mogłyby powodować podobne objawy, np. infekcja pęcherza moczowego. W tym celu lekarz może zalecić wykonanie np. badania ogólnego moczu, USG jamy brzusznej z oceną nerek i pęcherza moczowego. Dodatkowo medyk może poprosić o prowadzenie tzw. dzienniczka mikcji.[2] Zapisuje się w nim przez kilka dni (min. 3)[3] dane takie jak:

• liczbę razy, kiedy w ciągu dnia oddaje się mocz (mikcja),
• nocną liczbę mikcji,
• dzienną i nocną objętość moczu,
• zużycie wkładek/podpasek,
• epizody nietrzymania moczu,
• parcia naglące i ich nasilenie.[5]

Do jakiego lekarza z objawami?

Doświadczając wyżej wymienionych objawów, należy udać się na wizytę do lekarza pierwszego kontaktu. Może on zalecić wstępne badania lub skierować do urologa, czyli specjalisty zajmującego się rozpoznawaniem i leczeniem chorób układu moczowego.[6]

Czy pęcherz nadreaktywny można leczyć?

Podstawą leczenia zespołu pęcherza nadreaktywnego jest terapia behawioralna.[2,7,8] Składają się na nią działania mające na celu poprawę funkcji pęcherza, tj.:

• unikanie chodzenia do łazienki „na wszelki wypadek”,
• planowane oddawanie moczu w określonych odstępach czasu,
• trening pęcherza, umożliwiający stopniowe wydłużanie odstępów między mikcjami,
• kontrolę spożycia płynów (6-8 szklanek wody dziennie, unikanie przyjmowania płynów 2 godziny przed snem) i ograniczenie kofeiny,
• modyfikację stylu życia, w tym kontrolę masy ciała, rzucenie palenia i zapobieganie zaparciom (np. poprzez odpowiednią dietę).[6]

Jeśli taka forma leczenia nie będzie wystarczająca, lekarz może zadecydować na przykład o włączeniu leków.[2]

Wykaz źródeł

[1]          Zhang L, et al: Global Prevalence of Overactive Bladder: A Systematic Review and Meta-analysis. Int Urogynecol J. 2025 36, 1547–1566

[2]          Cameron AP, et al: The AUA/SUFU guideline on the diagnosis and treatment of idiopathic overactive bladder. J Urol. Published online April 23, 2024.

[3]          Scarneciu I, et al: Overactive bladder: A review and update. Exp Ther Med. 2021 Dec;22(6):1444

[4]          de Boer TA, et al: The prevalence and risk factors of overactive bladder symptoms and its relation to pelvic organ prolapse symptoms in a general female population. Int Urogynecol J. 2011. 22, 569–575

[5]          Radziszewski P et al: Wytyczne ekspertów odnośnie badań urodynamicznych niezbędnych do rozpoznania pęcherza nadreaktywnego. Przegląd Urologiczny. 2013/4 (80)

[6]          Hutchinson A et al: Overactive bladder syndrome: Management and treatment options. Australian Journal of General Practice. 2020 Vol. 49, Issue 9

[7]          Funada S: Bladder training for treating overactive bladder in adults. Cochrane Database of Systematic Reviews 2023, Issue 10. Art. No.: CD013571

[8]          Grzybowska ME, et al: The Urogynecology Section of the Polish Society of Gynecologists and Obstetricians guidelines on the management of non-neurogenic overactive bladder syndrome in women. Ginekologia Polska. 2021;92(3):236–251.