Dieta w niedoczynności tarczycy – czy ma znaczenie?

Niedoczynność tarczycy to choroba mogąca dotknąć każdego. Jej objawami są m.in. zmęczenie oraz trudności z koncentracją. Leczymy ją, przyjmując odpowiednie lekarstwa. Czy stosując odpowiednią dietę, możemy ograniczyć jej objawy?

Niedoczynność tarczycy, jakie objawy na nią wskazują?               

Tarczyca, to gruczoł znajdujący się w przedniej części naszej szyi. Wydziela ona hormony: tyroksynę (T4) oraz trijodotyroninę (T3). Gdy wspomnianych hormonów jest zbyt mało, mówimy o niedoczynności tarczycy. Skutkiem tego może być m.in.:

• uczucie zmęczenia,
• przyrost masy ciała,
• depresja,
• uczucie zimna,
• sucha i szorstka skóra,
• problemy z koncentracją,
• zaparcia. [1]

Leczenie niedoczynność tarczycy – o czym warto pamiętać?        

Najczęściej niedoczynność tarczycy leczymy, przyjmując lewotyroksynę, czyli syntetyczny hormon tarczycowy, którego nam brakuje. Skuteczność terapii warunkuje przestrzeganie kilku ważnych kwestii.

1. Lek przyjmujemy na czczo, co najmniej 30, a najlepiej 60 minut przed posiłkiem. W sytuacjach, gdy to niemożliwe możemy zażyć lek 4 godziny po ostatnim posiłku. Ważne by lewotryroksyna była brana każdego dnia o podobnej porze.
2. Tabletkę popijamy połową szklanki wody. Należy unikać popijania mlekiem, czy kawą.
3. Jeśli przyjmujemy inne leki np. preparaty żelaza lub wapnia, powinniśmy zachować odstęp czasowy pomiędzy przyjęciem leków na tarczycę, a innych. W razie wątpliwości, czy musisz pamiętać o przerwie (2-5 godzin) między braniem leków porozmawiaj z lekarzem lub farmaceutą.[2,3]                                   

Niedoczynność tarczycy a dieta 

Ogólnie rzecz biorąc, nie ma specjalnej diety dla osób z niedoczynnością tarczycy. Trzeba jednak pamiętać o tym, by dieta, szczególnie przy tym schorzeniu, była optymalnie zbilansowana i urozmaicona. Ważne, żeby:

• jeść posiłki regularnie, co 3-4 godziny – poprawi to tempo przemiany materii,
• ostatni posiłek zjeść minimum 2 godziny przed snem,
• unikać nasyconych kwasów tłuszczowych, np. w maśle, a zamiast tego smażyć na olejach roślinnych np. rzepakowym lub oleju z oliwek,
• spożywać pełnoziarniste produkty, bogate w błonnik pokarmowy, który pomaga przy mogących pojawić się zaparciach,
• jeść codziennie warzywa i owoce,
• pić co najmniej 2 litry płynów, najlepiej wody, [4,6]

Niedoczynność tarczycy – co jeść, a czego unikać?

Jak już wiadomo, dieta w niedoczynności tarczycy powinna zawierać różnorodne produkty, co pozwoli zapewnić zapotrzebowanie na wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Szczególnie warto jednak zwrócić uwagę na produkty bogate w jod, selen, żelazo i cynk.[4]

Produkty wskazane

Jod to niezbędny składnik do produkcji hormonów tarczycy. Jego źródłami są m.in.:

• makrela,
• dorsz,
• sól jodowana.

Nie zaleca się stosowania suplementów diety z jodem bez konsultacji z lekarzem, gdyż można doprowadzić do jego szkodliwego nadmiaru w organizmie.

Selen, żelazo i cynk to pierwiastki konieczne dla prawidłowego działania tarczycy. Znajdziemy je np. w:

• selen: orzechach brazylijskich, rybach, czosnku,
• żelazo: czerwonym mięsie, pestkach dyni, żółtkach jaj,
• cynk: pestkach dyni, pełnoziarnistych produktach zbożowych.[4]

Czego unikać przy niedoczynności tarczycy?

Zdrowa dieta pozwala zachować dobre samopoczucie i sprawne trawienie. Warto więc ograniczyć produkty takie jak np.:

• tłuszcze nasycone zawarte np. w tłustych wędlinach,
• batoniki, cukierki czy słodkie ciasta,
• nadmiar soli,
• pszenne pieczywo – zamiast niego lepiej wybrać ciemne,
• alkohol,
• napoje energetyczne.[6]

Co to są produkty goitrogenne i czy wolno je jeść?

Produkty goitrogenne to takie, które zawierają związki niekorzystnie wpływające na produkcję hormonów tarczycy. Zaliczamy do nich m.in. brokuły, kalafiora, soję, kapustę i jarmuż. Czy powinniśmy się ich jednak obawiać? Okazuje się, że niekoniecznie. Swoje niekorzystne działanie mogą spowodować tylko w określonych warunkach, czyli u osób, które zarówno mają niedobór jodu, jak i spożywają ogromne ilości wspomnianych warzyw. Jeśli w swojej diecie dbamy o podaż jodu, możemy spokojnie spożywać umiarkowane ilości kapusty, czy brokułów. Produkty te są ważnym elementem zróżnicowanej diety, więc nie powinno się ich wykluczać.[5]       

Dieta odchudzająca przy niedoczynności tarczycy                        

Osoby z nadwagą powinny zrzucić nadmierne kilogramy. Rozważyć można zastosowanie diety redukcyjnej, czyli zmniejszenie ilości spożywanych kalorii na dobę poniżej swojego zapotrzebowania energetycznego. Unikać należy diet restrykcyjnych, które mocno ograniczają różnorodność spożywanych produktów, gdyż może to zaburzać pracę tarczycy. Chcąc schudnąć, warto skorzystać z porady dietetyka, który pomoże osiągnąć w zdrowy sposób zamierzone cele.[4]     

Przykładowy jadłospis dla osób z niedoczynnością tarczycy          

Na śniadanie możesz zjeść omlet z szynką, pomidorami i rukolą podsmażony na olejku rzepakowym i doprawiony pieprzem.

Drugim śniadaniem w Twoim jadłospisie mogą być płatki owsiane z jogurtem naturalnym, ananasem, borówkami i kiwi.

Obiad to czas na kaszę gryczaną z kurczakiem oraz warzywami (papryką czerwoną, cebulą, czosnkiem, cukinią) doprawioną oregano i słodką papryką.

Jeśli przed kolacją masz ochotę coś jeszcze zjeść, proponujemy orzechy włoskie z twarogiem chudym. Na kolację natomiast dobry wybór to kanapki z chleba żytniego razowego z pastą jajeczną, awokado i pomidorem.

Wielkość porcji oraz ilość posiłków należy dobrać do swojego zapotrzebowania kalorycznego. Również w tym przypadku może pomóc Ci dietetyk.[6]

Wykaz źródeł

^[1] NHS: Underactive thyroid (hypothyroidism) Symptoms. Last reviewed: 10. 05.2021 [dostęp 17.04.2023]

^[2] ChPL: Eutyrox N 88, 88 mcg tabletki. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 15702

^[3] Ambroziak U. Wytyczne Postępowanie w niedoczynności tarczycy u dorosłych. Medycyna po Dyplomie nr 03. 2013

^[4] Pastusiak K. Michałowska J. Bogdański P. Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2017, tom 8, nr 4, 155-160

^[5] Bondyra – Wiśniewska B. Warzywa krzyżowe w niedoczynności tarczycy – czy powinniśmy się ich obawiać? Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej 2020 [dostęp 18.04.2023]

^[6] Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej. Niedoczynność tarczycy. Zalecenia Dietetyczne. Przykładowy jadłospis jakościowy w niedoczynności tarczycy [dostęp 17.04.2023]