Przyczyny i leczenie chrapania

Wywołuje skrajne emocje – od śmiechu do irytacji. Nie zawsze jest szkodliwe, ale warto mu się przyjrzeć. Chrapanie dotyczy nawet połowy społeczeństwa. Co za nim stoi oraz czy możemy je wyeliminować ze swojego życia?

Chrapanie – co to jest? Przyczyny chrapania

Gdy śpimy, nasze mięśnie są mniej napięte. Dotyczy to także niektórych mięśni w obrębie dróg oddechowych. Na przykład język opada w stronę przełyku, przez co powietrze, które przepływa przez nasze drogi oddechowe, napotyka na przeszkody. Odgłos chrapania to nic innego jak drgania tkanek w obrębie jamy ustnej i gardła. Zazwyczaj charakterystyczny dźwięk towarzyszy wdechowi, ale zdarza się, że odgłos pojawia się także podczas wydechu.[1]

Szacuje się, że co czwarta dorosła kobieta i co drugi dorosły mężczyzna może zmagać się z chrapaniem nawykowym, czyli epizody u nich pojawiają się wielokrotnie. Sporadyczne chrapanie zdarza się wręcz każdemu. Czy są czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia chrapania?

Kto chrapie częściej?

Bardziej prawdopodobne, że ktoś będzie chrapał, jeżeli:

• pali wyroby tytoniowe,
• pije za dużo alkoholu,
• śpi na plecach,
• ma nadwagę,
• ma przerośnięte migdałki,
• jego nos jest niedrożny z powodu polipów,
• ma inne wady budowy w obrębie górnych dróg oddechowych.

Także jeżeli ktoś jest chory, np. przechodzi przeziębienie lub ma nasilenie objawów alergii w postaci kataru, istnieje większe ryzyko, że będzie chrapał w trakcie snu. Natomiast w tych przypadkach prawdopodobne jest, że dolegliwość ta minie wraz z „odetkaniem” dróg oddechowych.[2]

Warto wiedzieć, że niektóre leki mogą nasilać chrapanie, np. część preparatów zwiotczających mięśnie, uspokajających czy stosowanych w leczeniu depresji.

Chrapanie a bezdech

Czasami chrapanie może towarzyszyć bezdechowi sennemu. To dolegliwość, która powoduje zatrzymanie lub silne spłycenie oddechu w trakcie snu. Objawami bezdechu, oprócz chrapania, jest wybudzanie się w nocy, czy też wydawanie innych odgłosów, np. sapania. Bezdech nocny znacząco wpływa na jakość życia. Powoduje on, że wstajemy niewyspani, ciężko się nam skoncentrować lub doświadczamy bólu głowy po wybudzeniu.[3]

Jak przestać chrapać?

Jak już wspomnieliśmy, czasami każdy z nas chrapie w nocy. Nie oznacza to, że powinniśmy bagatelizować problem. Chrapanie zakłóca normalny sen, co wpływa zarówno na jego ilość, jak i jakość. Ponieważ sen jest dla nas bardzo ważny, powinniśmy wziąć pod lupę swoje zdrowie, jeżeli zdarza nam się chrapać. Co możemy zrobić?

Zmiany stylu życia

Czynnikami ryzyka w wielu przypadkach są nasze nawyki, więc warto je zmodyfikować, aby nasz sen był wolny od chrapania. W tym celu można:

1. Zrzucić nadmiarowe kilogramy.
2. Zmienić pozycję spania – najlepiej spać na boku. Jeżeli ciężko jest się przestawić, można kupić specjalną poduszkę lub klin.
3. Rzucić palenie.
4. Ograniczyć spożywanie alkoholu.
5. Wdrożyć proste ćwiczenia przeciw chrapaniu. [1,2,4]

Ćwiczenia na chrapanie

Jakie ćwiczenia mogą ograniczać chrapanie?

1. Wystaw język najdalej jak możesz i spróbuj dotknąć jego koniuszkiem czubka nosa. Utrzymaj taką pozycję przez 10 sekund.
2. Otwórz szeroko usta i powtarzaj „aaa”. Po 20 sekundach zamknij usta i zacznij oddychać mocno przez nos.
3. Zroluj język tak, by jego boki kierowały się do siebie, a następnie wystaw język najdalej jak możesz. Przytrzymaj przez 10 sekund.

Każde z tych ćwiczeń powtórz co najmniej 5-10 razy dziennie.

Leczenie farmakologiczne lub chirurgiczne

Jeżeli zmiany stylu życia są niewystarczające, warto skonsultować się z lekarzem, który zleci dodatkowe badania i zdiagnozuje przyczynę problemu. W przypadku niedrożności nosa może zalecić stosowanie np. spray’ów donosowych lub jeżeli uzna to za konieczne, operację, która poprawi drożność. Może zasugerować także skorzystanie z tzw. rozszerzaczy do nosa.[1]

Chrapanie może wynikać z budowy podniebienia. I tutaj dostępny jest szereg interwencji mających na celu ograniczenie chrapania poprzez wyeliminowanie przyczyny.[1]

A co z popularnymi aerozolami do nawilżania górnych dróg oddechowych? Na ten moment nie wykazano, by były one skuteczne.[1]

Urządzenia medyczne

Mniej popularnymi sposobami na ograniczenie chrapania są specjalne urządzenia medyczne. Dobraniem odpowiedniego powinien zająć się lekarz. Dostępne są np.:

• aparaty do jamy ustnej – zmieniają ustawienie jamy ustnej, przykładowo poprzez wysunięcie żuchwy o kilka milimetrów,
• aparaty CPAP, czyli stałego dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych – to pompa z maską na twarz, która zapobiega epizodom spłycenia lub zatrzymania oddechu, dzięki czemu utrzymana zostaje drożność górnych dróg oddechowych.[1,3]

Wykaz źródeł

[1] Rowley JA et al.: Snoring in adults. UpToDate. 2023

[2] NHS: Snoring. 2020 [dostęp 17.04.2023]

[3] NHS: Sleep apnoea. 2022 [dostęp: 17.04.2023]

[4] Camacho, M et al. Oropharyngeal and tongue exercises (myofunctional therapy) for snoring: a systematic review and meta-analysis. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2018. 275, 849–855