Jak zapobiegać próchnicy zębów?

Próchnica zębów dotyczy wielu ludzi. Rozwija się ona stopniowo. Na wczesnym etapie możemy jej zapobiec, ale nieleczona może prowadzić do usunięcia zęba. Czy wiesz, jak zapobiec jej rozwojowi?

Próchnica zębów – co to jest?

Próchnica to choroba jamy ustnej. Charakteryzuje się powstawaniem coraz cieńszej warstwy szkliwa na zębach, co w konsekwencji prowadzi do rozwoju ubytków, czyli dziur w zębie. Można więc powiedzieć, że próchnica to proces niszczenia tkanki zębowej. To częsta choroba u dzieci, ale dotyka ludzi w każdym wieku. To także główna przyczyna bólu odczuwanego w jamie ustnej oraz utraty zębów.[1]

Skąd bierze się próchnica zębów?

W naszych ustach znajdują się setki różnych bakterii. Niektóre pełnią pożyteczną rolę np. pomagają w trawieniu jedzenia, a inne produkują szkodliwe kwasy uszkadzające zęby. Wspomniane kwasy powstają w wyniku trawienia przez bakterie cukrów. Ich źródłem są spożywane pokarmy. Jeśli jemy np. sporo ciastek czy batoników i pijemy słodzone napoje, mamy większe ryzyko rozwoju próchnicy zębów. Jedzenie zawierające duże ilości cukrów to pożywka dla wspomnianych bakterii. Na wczesnym etapie chorobę zęba można jeszcze zatrzymać, natomiast z biegiem czasu powstają coraz większe zniszczenia wymagające leczenia.[2,3]

Próchnica zębów – objawy

Próchnica zębów na początku jej powstawania nie daje wielu objawów. Można jedynie zauważyć białe plamy na zębach, które z czasem przekształcają się w ubytki konieczne do zaplombowania. W miarę postępu choroby może pojawić się np.:

• ból zęba,
• obecność czarnych lub brązowych plam na zębie,
• widoczna dziura,
• nadwrażliwość zębów na temperaturę i słodycze,
• ropień w jamie ustnej,
• obrzęk twarzy,
• gorączka.[4,5]

Próchnica zębów – jak ją wyleczyć?

Próchnicę zębów leczymy u stomatologa. Rodzaj leczenia zależy od stopnia zaawansowania próchnicy. Jeśli zmiany są na początkowym etapie, to można je odwrócić np. poprzez zastosowanie fluoru. Dentysta może go nałożyć na zęby lub zalecić zastosowanie odpowiednich preparatów z tym pierwiastkiem w składzie.

Gdy próchnica spowodowała powstanie ubytku, konieczne będzie założenie wypełnienia. Stomatolog usuwa zniszczoną część zęba, a następnie zakłada specjalny materiał, który uniemożliwia dalszy rozwój próchnicy w leczonym zębie.

Z biegiem czasu, gdy próchnica dostanie się głębiej do zęba, należy zastosować tak zwane leczenie kanałowe. Polega ono na usunięciu bakterii z kanałów zęba oraz wypełnieniu powstałej dziury.

W ostateczności przy długo nieleczonej próchnicy może zaistnieć potrzeba usunięcia chorego zęba.[4,5]

Zapobieganie próchnicy zębów

Najlepiej zapobiegać rozwojowi próchnicy zębów. Pozwoli to oszczędzić wielu niepotrzebnych zmartwień. Co więc robić, by nie dopuścić do próchnicy zębów? Pamiętajmy o:

1. Regularnych kontrolach stomatologicznych. Ważne, by kontrolować, czy nie pojawiają się nowe, niepokojące zmiany.
2. Myciu zębów przynajmniej dwa razy dziennie.
3. Używaniu oprócz szczoteczki do zębów także nici dentystycznych lub małych szczoteczek międzyzębowych.
4. Fluorze. Pierwiastek ten powinien znaleźć się w paście do zębów.
5. Ograniczeniu słodkich przekąsek i napojów.
6. Rzuceniu palenia papierosów, jeżeli je palimy.

Dobrze także skorzystać z wizyty u higienistki stomatologicznej. Pokaże ona jak prawidłowo myć zęby i poleci odpowiednie produkty pomocne w codziennej higienie.[2,5]

Kiedy na pierwszą wizytę u dentysty?

Pierwsza, kontrolna wizyta dziecka u stomatologa powinna odbyć się w okolicach pierwszego roku życia. Im wcześniej rozpoczęte zostaną regularne kontrole stomatologiczne, tym mniejsze ryzyko rozwoju próchnicy. Dentysta opowie, jak dbać o higienę jamy ustnej u małego dziecka i udzieli wskazówek na temat prawidłowych nawyków żywieniowych. Będzie miał także szanse na wczesne zauważenie zmian próchniczych na zębach i zatrzymanie ich rozwoju.[3]

Wykaz źródeł

[1] Selwitz RH: Dental caries. The Lancet. 2007. V369. I9555. P51-59

[2] NIH: The Tooth Decay Process: How to Reverse It and Avoid a Cavity. 2022 [dostęp 05.10.2023]

[3] Nowak AJ, Warren JJ: Preventive dental care and counseling for infants and young children. 2023. UpToDate [dostęp 05.10.2023]

[4] NIH: Tooth Decay. 2023 [dostęp 05.10.2023]

[5] NHS: Tooth Decay. 2022 [dostęp 05.10.2023]