Nadciśnienie tętnicze – szybka powtórka wiedzy

Są takie słowa, takie hasła, które słyszymy ciągle i od bardzo dawna. Co więcej wiemy, że prędko nie ucichną. Styl życia, regularne badania, mniej cukru i soli, a więcej warzyw. To całkiem naturalne, że o ważnych rzeczach mówi się i pisze dużo i często. Problem w tym, że łatwo i szybko oswajamy się ze wszystkim co się powtarza. A poza tym wydaje się, że prawie każdy prędzej czy później zachoruje na nadciśnienie. Od czasu do czasu warto sprawdzić, czy na pewno wiemy na te nieustannie wałkowane tematy tyle, ile powinniśmy.

Jedno słowo o normach w nadciśnieniu tętnicznym

Rozpoznanie nadciśnienia tętniczego możliwe jest w oparciu o pomiary wykonane w gabinecie lekarskim, całodobową rejestrację ciśnienia tętniczego albo pomiary wykonane w domu samodzielnie. W zależności od miejsca, wartości powyżej których rozpoznajemy nadciśnienie tętnicze różnią się delikatnie. Skoncentrujmy się na tym, co możemy zrobić sami, a więc na pomiarach domowych. Jeśli średnia z pomiarów domowych wykonywanych przez co najmniej różne 3 dni jest wyższa niż 135 dla ciśnienia skurczowego lub wyższa niż 85 dla rozkurczowego, możliwe jest rozpoznanie nadciśnienia tętniczego Dobrym rozwiązaniem jest wykonywanie dwóch pomiarów jeden po drugim, wyciąganie z nich średniej i zapisywanie jej jako wyniku. Czyni to wyniki bardziej miarodajnymi. Jeśli okaże się, że dwa pomiary wykonane w ciągu paru minut różnią się od siebie drastycznie, na przykład o 30, to znak, że możemy mieć problem z ciśnieniomierzem lub wykonywać pomiary nieprawidłowo. [Przypis 1.] Oczywiście, diagnozę zostawmy lekarzowi, który będzie wstanie rozwiać wszelkie wątpliwości. [Przypis 1.]

Cele terapii nadciśnienia tętniczego mogą się delikatnie różnić w zależności od wieku pacjenta i typu nadciśnienia. Tym razem, aby uniknąć niepotrzebnych nieporozumień, nie zgłębimy szczegółów. Docelowe wartości na pewno określi lekarz. [Przypis 1.]

Nadciśnienie tętniczne – jak zapobiegać?

Dla osób, u których nie rozpoznano nadciśnienia tętniczego, optymalne ciśnienie to niższe niż 120/80. [Przypis 1.] Jeśli zauważamy, że w miarę upływu czasu nasze ciśnienie wzrasta i stopniowo oddala się od 120/80, powinniśmy szczególnie skoncentrować się na profilaktyce.

Zasady profilaktyki są wspólne dla wszystkich chorób układu krążenia i są bardzo proste. Oczywiście chodzi o aktywność fizyczną i dietę. Osoby zdrowe powinny w tygodniu spędzać co najmniej 150 minut na umiarkowanym albo 75 minut na intensywnym wysiłku fizycznym. [Przypis 1.]

Umiarkowanym, intensywnym czyli jakim? Umiarkowany wysiłek to taki, w trakcie którego jesteśmy w stanie rozmawiać, ale nie jesteśmy w stanie śpiewać. Intensywny to taki, podczas którego rozmowa nie jest możliwa, ponieważ zadyszka przerywa nam po wycedzeniu co najwyżej kilku słów. [Przypis 1.]

Najważniejsze zalecenia dietetyczne sprowadzają się do:

• Unikania tak zwanych tłuszczów trans, które znajdują się w dużych ilościach w przetworzonej żywności
• Dbania o to, aby dobowe spożycie soli nie przekraczało 5 gramów, także tej zawartej w żywności, którą kupujemy
• Spożywania codziennie co najmniej 400g warzyw i owoców
• Unikania czerwonego mięsa, ale spożywania ryb co najmniej 1-2 razy w tygodniu
• Unikania picia napojów słodzonych. [Przypisy 3., 4.]

Tak naprawdę to jak bardzo groźne jest nadciśnienie tętcznicze?

Nadciśnienie jest bardzo groźne. Uważa się je za najważniejszy odwracalny czynnik ryzyka przedwczesnej śmierci. To znaczy, że w poważnych i wiarygodnych badaniach naukowych udowodniono, że osoby z niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym żyją krócej. [Przypisy 5., 6.] To dlatego, że zbyt wysokie ciśnienie krwi znacznie zwiększa ryzyko rozwoju innych chorób. Lista jest długa, ale jedne z najważniejszych to:

• Choroba niedokrwienna serca
• Udar mózgu
• Choroba tętnic obwodowych
• Niewydolność serca
• Tętniak aorty
• Miażdżyca
• Przewlekła choroba nerek.

Musimy być świadomi problemu

Chociaż choroby różnią się od siebie, każda terapia ma jedną wspólną cechę. Działa tylko i wyłącznie wtedy, kiedy jest właściwie stosowana. Trzeba przyznać, że kontrola nadciśnienia tętniczego sprawia nam wiele kłopotów. Szacuje się, że na nadciśnienie choruje od 29 do 45% Polaków.[7],[8],[9] Tymczasem w 2011 tylko u 23% chorych na nadciśnienie Polaków udawało się utrzymywać prawidłowe wartości ciśnienia tętniczego krwi.[10] Niech ta przykra informacja będzie puentą z tego artykułu. Najwyższa pora zadbać o siebie i swoich bliskich.

Źródła:

1. Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego: Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym — 2019 rok. Wytyczne PTNT; 2019.
2. Zasady profilaktyki chorób układu krążenia w 2018 roku. Kardiologia inwazyjna; 2017
3. Arnett K., et al.: 2019 ACC/AHA Guideline on the Primary Prevention of Cardiovascular Disease: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. AHA; 2019.
4. Jonas K., Kopeć G: Jak ocenić intensywność wysiłku fizycznego? mp.pl 2015 pełny tekst [dostęp: 11.01.2021]
5. WHO: Global health risks: mortality and burden of disease attributable to selected major risks. 2009.
6. Chockalingam, A.: Impact of World Hypertension Day. Canadian Journal of Cardiology. 2007
7. Niedostateczna wiedza Polaków na temat kryteriów nadciśnienia tętniczego i jego powikłań — wyniki badania NATPOL 2011
8. Drygas W., et al.: Multi-centre National Population Health Examination Survey (WOBASZ II study): assumptions, methods, and implementation. Kardiologia Polska; 2016.
9. Kawecka – Jaszcz K. et al.: Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego w zależności od płci w świetle badań epidemiologicznych w Polsce. Nadciśnienie Tętnicze; 2007.
10. Zbrojewski T. et al.: Ocena rozpowszechnienia i kontroli czynników ryzyka chorób serca i naczyń w Polsce – badania NATPOL 1997, 2002, 2011. Epidemiologia i prewencja chorób układu krążenia; 2015.