Zespół policystycznych jajników (PCOS) – objawy, przyczyny, leczenie

Trudności z zajściem w ciążę, nadmierne owłosienie, a także problemy z utrzymaniem prawidłowej wagi – to tylko niektóre z wyzwań, z którymi borykają się osoby z zespołem policystycznych jajników (PCOS). Szacuje się, że nawet 1 na 10 kobiet w wieku rozrodczym może zmagać się z tą chorobą.[[1]] Czy da się ją wyleczyć i co tak naprawdę kryje się za tym zaburzeniem?

Spis treści:

Zespół policystycznych jajników – czym jest?

PCOS, czyli zespół policystycznych jajników, to zaburzenie endokrynologiczne (dotyczące nieprawidłowego działania hormonów). W trakcie prawidłowego cyklu owulacyjnego jajniki wytwarzają strukturę zwaną „pęcherzykiem”. W miarę jak pęcherzyk rośnie, produkuje hormony, które przygotowują organizm do ewentualnej ciąży. Następnie uwalnia komórkę jajową. U kobiet z PCOS jajnik wydziela wiele niedojrzałych, małych pęcherzyków zamiast jednego dużego. W efekcie poziom hormonów może zostać zaburzony.[[2],[3]]

Przyczyny PCOS

Nie da się jednoznacznie powiedzieć, co powoduje zespół policystycznych jajników. Prawdopodobnie podłoże PCOS jest złożone i składają się na nie czynniki:

• genetyczne,
• metaboliczne,
• hormonalne,
• środowiskowe (przede wszystkim dieta).[1,[4]]

PCOS – objawy

Zespół policystycznych jajników powoduje zaburzenia hormonalne, które skutkują nieregularnymi miesiączkami, ale to nie jedyna trudność, jaka towarzyszy tej chorobie.[2] Inne objawy, jakie mogą pojawić się u osoby z PCOS, to:

• trądzik,
• hirsutyzm (obecność u kobiet nadmiernej ilości włosów na obszarach charakterystycznych dla owłosienia męskiego – brodzie, klatce piersiowej, górnej części pleców, itp.),
• łysienie androgenowe (przerzedzenie włosów zwłaszcza na szczycie głowy i w okolicy przedziałka).[2,4,[5]]

Objawy PCOS różnią się zarówno rodzajem, jak i nasileniem w zależności od osoby.[1,2]

PCOS a inne choroby

Zespół policystycznych jajników jest jedną z najczęstszych przyczyn niepłodności u kobiet. Oprócz tego osoby borykające się z tą chorobą często zmagają się z:

• otyłością,
• insulinoopornością,
• cukrzycą typu 2,
• stłuszczeniem wątroby,
• zaburzeniami w poziomie lipidów (dyslipidemią),
• bezdechem sennym.[2]

PCOS może także wpływać na nastrój i u niektórych osób zwiększać ryzyko depresji, lęku oraz dysfunkcji odżywiania (np. objadania się).[2]

Czy można leczyć PCOS?

Obecnie nie istnieje lek, który pozwalałby całkowicie wyleczyć zespół policystycznych jajników (PCOS). Dostępnych jest jednak wiele metod leczenia, które można dostosować do potrzeb pacjentki. PCOS to schorzenie o złożonym charakterze, dlatego proces terapeutyczny powinien uwzględniać nie tylko występujące objawy, ale także choroby współistniejące oraz plany rozrodcze. Możliwe terapie to m.in. redukcja masy ciała poprzez zmianę diety i stylu życia, zastosowanie leków uwrażliwiających komórki na insulinę (np. metformina) czy pozwalające przywrócić regularność miesiączek (np. leki antykoncepcyjne).[4,[6],[7]]

Kto leczy PCOS?

Ze względu na złożony charakter PCOS, leczenie często wymaga współpracy wielu specjalistów. Najczęściej opiekę nad pacjentką sprawuje ginekolog oraz endokrynolog. W zależności od występujących objawów może pomóc również dermatolog (np. przy problemach skórnych) lub dietetyk, który pomaga w doborze odpowiedniego sposobu odżywiania.

Podsumowanie

Zespół policystycznych jajników to nie tylko nieregularne miesiączki, trądzik czy przerzedzanie włosów. To zaburzenie hormonalne, które wpływa na samopoczucie, płodność i codzienny komfort życia. Każda kobieta z PCOS może doświadczać nieco innych objawów, dlatego tak ważne jest nieporównywanie się i zrozumienie własnego organizmu.

Wykaz źródeł

[1]           Azziz R: Epidemiology, phenotype, and genetics of the polycystic ovary syndrome in adults. UpToDate. 2025

[2]           Barbieri RL: Clinical manifestations of polycystic ovary syndrome in adults. UpToDate. 2025

[3]           Barbieri RL, Ehrmann DA: Patient education: Polycystic ovary syndrome (PCOS) (Beyond the Basics). UpToDate. 2025

[4]           Singh S, Pal N, Shubham S, Sarma DK, Verma V, Marotta F, Kumar M. Polycystic Ovary Syndrome: Etiology, Current Management, and Future Therapeutics. J Clin Med. 2023 Feb 11;12(4):1454.

[5]           Shaw N, Rosenfield RL: n, clinical features, and differential diagnosis of polycystic ovary syndrome (PCOS) in adolescents. . UpToDate. 2023

[6]           Barbieri RL, Ehrmann DA: Treatment of polycystic ovary syndrome in adults. UpToDate. 2025

[7]          Milewicz A et al.: Stanowisko Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego, Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników oraz Polskiego Towarzystwa Endokrynologii Ginekologicznej w sprawie diagnostyki i leczenia zespołu policystycznych jajników. Endokrynologia Polska Tom/Volume 69; Numer/Number 4/2018